Tăng Sản Tuyến Tiền Liệt: Phương Pháp Chẩn Đoán & Điều Trị

Tăng sản tuyến tiền liệt là bệnh lành tính, thường gặp ở nam giới trong độ tuổi trung niên. Bệnh lý này gây rối loạn tiểu tiện với các triệu chứng như tiểu són, tiểu không tự chủ,… dẫn đến viêm đường tiết niệu cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác nếu không được điều trị kịp thời.

Tăng sản tuyến tiền liệt là gì?

Tăng sản tuyến tiền liệt tiếng Anh là Benign Prostate Hyperplasia (BPH). Bệnh lý này còn được y học gọi với các thuật ngữ như: Phì đại tiền liệt tuyến, u xơ tiền liệt tuyến, tăng sản tiền liệt tuyến lành tính…

Cụm từ “tăng sản tuyến tiền liệt” được dùng để chỉ tình trạng các tế bào ở tuyến tiền liệt tăng sinh quá mức làm gia tăng cả thể tích và khối lượng của tuyến này. Sau đó chèn ép niệu đạo và bàng quang gây ra những bất thường về tiểu tiện.

Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy, hơn 70% nam giới ngoài 60 tuổi có nguy cơ mắc tăng sản tuyến tiền liệt. Cơ quan này cũng đưa ra nhiều bằng chứng về tốc độ gia tăng chóng mặt của số ca mắc u xơ tuyến tiền liệt do các yếu tố liên quan đến lối sống sinh hoạt, thói quen ăn uống độc hại…

Nguyên nhân gây tăng sản tuyến tiền liệt

Thực tế, nguyên nhân khiến tuyến tiền liệt tăng sinh tế bào quá mức chưa được xác định. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, bệnh lý này có mối liên hệ mật thiết với độ tuổi cùng các yếu tố nội tiết.

Mặt khác, một số giả thuyết lại cho rằng tăng sản tiền liệt tuyến có liên quan tới sự phóng tinh hoặc yếu tố tiểu tiện. Dưới đây là một số nguyên nhân gây tăng sản tuyến tiền liệt lành tính được nhiều nhà khoa học đề cập tới trong các nghiên cứu.

• Do nhu cầu “yêu” quá lớn: Những quý ông có tần suất quan hệ cao dễ gặp phải tình trạng sung huyết. Nếu tình trạng này kéo dài có thể khiến tế bào tuyến phình to, gây ra bệnh tăng sản xuất tuyến tiền liệt.
• Ít vận động: Nếu nam giới lười vận động, máu lưu thông ở khu vực tuyến tiền liệt có thể bị tích tụ. Nếu để kéo dài và không được cải thiện, lượng máu tích tụ này sẽ gây ra tăng sản tiền liệt tuyến.
• Tinh hoàn dị thường: Tinh hoàn suy giảm chức năng, viêm tinh hoàn,… có thể là nguyên nhân gây u xơ tiền liệt tuyến.
• Viêm nhiễm ở bàng quang và niệu đạo: Vi khuẩn ở bàng quang có thể lây lan và gây sung huyết, tạo điều kiện cho các tế bào tuyến tiền liệt tăng sinh.
• Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: Đồ ăn muối chua, cay nóng chính là nguyên nhân gây sung huyết. Khi tình trạng này kéo dài có thể làm vỡ tế bào tuyến, gây ra phì đại tuyến tiền liệt.

Triệu chứng của bệnh

Theo ghi chép của nhiều bệnh án tăng sản tuyến tiền liệt, đôi khi bệnh nhân không có biểu hiện cụ thể mặc dù khối u đã có kích thước lớn. Đối với những trường hợp có biểu hiện, người bệnh sẽ gặp phải những triệu chứng sau:

• Tiểu gắng sức: Khó khăn trong tiểu tiện, luôn phải rặn mỗi lần đi tiểu.
• Tiểu sót: Nam giới luôn có cảm giác buồn tiểu ngay cả khi vừa đi vệ sinh do nước tiểu vẫn còn tồn đọng ở bàng quang.
• Dòng tiểu yếu: Nước tiểu từ niệu đạo chảy ra yếu, đôi khi chỉ đến được mũi bàn chân.
• Tiểu đêm: Đấng mày râu phải đi tiểu tối thiểu 2 lần/đêm làm giấc ngủ gián đoạn, sức khỏe bị ảnh hưởng.
• Tiểu gấp: Người bệnh không thể nhịn tiểu, bắt buộc phải đi tiểu ngay lập tức. Thậm chí nhiều người tiểu cả ra quần khi chưa đi kịp.
• Dòng tiểu ngắt quãng: Nước tiểu khi đang chảy đột ngột dừng lại trong vài giây rồi lại chảy ra tiếp.

Bệnh tăng sản tuyến tiền liệt có nguy hiểm không?

Theo các chuyên gia về Tiết niệu, tăng sản tuyến tiền liệt tuy chưa đe dọa tính mạng quý ông nhưng lại gây ra nhiều bất tiện cho đời sống sinh hoạt. Khi các biểu hiện diễn biến nặng hơn, nam giới có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe như suy giảm chức năng bàng quang, chức năng thận.

Nếu tăng sản xuất tuyến tiền liệt diễn biến âm thầm và chưa được phát hiện, bệnh có thể gây ra một số biến chứng như:

• Bí tiểu hoàn toàn: Bệnh nhân đau quặn bụng dưới, buồn tiểu nhưng không thể đi và luôn có cảm giác khó chịu.
• Bí tiểu không hoàn toàn: Nước tiểu đọng lại ở bàng quang tới hơn 100ml mặc dù người bệnh vẫn có thể đi tiểu bình thường.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh về đường tiết niệu: Viêm bể thận, sỏi bàng quang, đái ra máu, đái ra mủ…

Tăng sản tuyến tiền liệt có diễn biến chậm và không trực tiếp cướp đi tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, tăng sản tiền liệt tuyến có thể làm nặng thêm các bệnh lý nền ở nam giới như tim mạch, tiểu đường, huyết áp,… Điều này đe dọa trực tiếp tới sức khỏe các quý ông.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Chữa viêm tiền liệt tuyến ở đâu hiệu quả? Top địa chỉ uy tín nhất

Phương pháp chẩn đoán

Các phương pháp chẩn đoán tăng sản tuyến tiền liệt hiện nay tương đối đa dạng. Bao gồm các giải pháp sau:
Xét nghiệm PSA trong máu: Nhằm xác định rõ nguyên nhân gây rối loạn tiểu tiện. Đây cũng là xét nghiệm sàng lọc ung thư phổ biến thường được bác sĩ chỉ định khi bệnh nhân có dấu hiệu nghi ngờ.

• Siêu âm trực tràng: Được thực hiện thông qua 1 đầu dò chèn ở trực tràng nhằm đưa ra kết luận về tình trạng phì đại của tuyến tiền liệt.
• Siêu âm tuyến tiền liệt: Có tác dụng thu thập thông tin về kích thước và khối lượng của tuyến tiền liệt, dễ dàng phát hiện các bất thường.
• Thăm dò tiết niệu: Phát hiện sớm sự tăng sinh của các tế bào tuyến. Nếu chưa thể phát hiện bệnh thông qua thăm dò tiết niệu, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm hoặc siêu âm hỗ trợ.
• Chụp X-Quang: Đánh giá những bất thường ở tuyến tiền liệt, kiểm tra mức độ co bàng quang và các dị vật (nếu có).
• Soi bàng quang: Nội soi bàng quang được thực hiện thông qua việc đưa ống nội soi qua lỗ niệu đạo nhằm xác định kích thước của tuyến tiền liệt, vị trí phì đại để có biện pháp can thiệp phù hợp.

Biện pháp pháp chữa trị tăng sản tuyến tiền liệt

Tăng sản xuất tuyến tiền liệt lành tính nhưng cũng cần được chữa trị để hạn chế biến chứng. Do bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn nên nguyên tắc chung trong điều trị là giảm triệu chứng, ngăn chặn sự tăng sinh các tế bào tuyến.

Hiện nay, các phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt tương đối da dạng. Người bệnh có thể lựa chọn các giải pháp từ dân gian, Tây y hoặc Đông y tùy tình trạng phì đại và khả năng tài chính.

Chữa tăng sản tuyến tiền liệt với dược liệu dân gian

Ưu điểm của các bài thuốc này là an toàn, khâu lựa chọn nguyên liệu đơn giản, không yêu cầu sắc nấu phức tạp. Dưới đây là một số bài thuốc mà nam giới có thể tham khảo:

Lá và củ của cây náng hoa trắng

Trong các bài thuốc dân gian, náng hoa trắng được sử dụng rất phổ biến trong trị chứng tiểu đêm, tiểu són. Nghiên cứu của y học hiện đại cũng chỉ ra náng hoa trắng có chứa tới 0,97% alkaloid – thành phần có tác dụng ức chế sự tăng sinh của các tế bào tuyến.

Cách dùng:

• Lấy 2-3 lá và một ít củ cây náng hoa trắng đem rửa sạch, xắt nhỏ.
• Đem phần lá và củ đã rửa sạch sắc với nước và dùng hết trong ngày. Sau khoảng 2-3 tháng dùng liên tục sẽ nhận thấy hiệu quả tích cực.

Cây trinh nữ hoàng cung

Từ ngàn xưa, trinh nữ hoàng cung là thảo dược quý chỉ có vua chúa, hoàng tộc mới được sử dụng. Các lương y thường sử dụng loại dược liệu dân gian này trong trị bệnh viêm họng, dạ dày,… đặc biệt là chứng rối loạn tiểu tiện do tăng sản tiền liệt tuyến, thậm chí là bệnh viêm tuyến tiền liệt.

Cách dùng:

• Hái 3 lá trinh nữ hoàng cung tươi hoặc chuẩn bị 20gr loại khô.
• Đem lá đi rửa sạch rồi sắc cùng 2 bát nước. Đun ấm sắc với ngọn lửa vừa phải cho đến khi còn 1 bát nước thì ngừng hẳn. Phần nước thuốc thu được chia thành 3 phần và uống vào các buổi sáng, trưa, tối.

Hạt bí đỏ (bí ngô)

Theo dân gian hạt bí ngô có vị béo, bùi, thường được sử dụng chủ yếu trong tẩy giun sán, các triệu chứng bất thường của tiểu tiện. Do vậy, hạt bí đỏ cũng được xem là nguyên liệu tự nhiên có tác dụng hiệu quả trong cải thiện các triệu chứng của tăng sản tuyến tiền liệt, ngăn chặn sự gia tăng kích thước của tuyến này.

Cách dùng:

• Chọn những hạt bí đỏ căng mọng, đẫy hạt. Sau đó đem rửa sạch, phơi khô.
• Hạt bí sau khi được phơi khô đem rang vàng, khi ăn nhân bên trong có vị béo ngậy thì tắt bếp.
• Mỗi ngày dùng 50gr hạt bí đã rang, các triệu chứng của bệnh sẽ được cải thiện đáng kể.

Các biện pháp Tây y

Thông qua chẩn đoán tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định phù hợp với từng bệnh nhân. Đối với các bệnh nhân có triệu chứng nhẹ sẽ được yêu cầu dùng thuốc, trường hợp tuyến tiền liệt phì đại quá lớn, đã gây viêm nhiễm có thể cần can thiệp ngoại khoa.

Điều trị nội khoa

Trong điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng của bệnh nhân mà chỉ định loại thuốc phù hợp. Đa phần các loại thuốc này đều có tác dụng làm giãn cơ trơn ở bang quang, cải thiện các vấn đề về tiểu tiện người bệnh đang gặp phải.

Các loại thuốc được chỉ định phổ biến là:

• Permixon
• Doxazosin
• Terazosin
• Alfuzosin
• …

Đây đều là các loại thuốc giúp ức chế sự tăng sinh của các tế bào tuyến. Từ đó, bang quang và niệu đạo không bị chèn ép, trả lại trạng thái tiểu tiện bình thường cho người bệnh.

Điều trị ngoại khoa

Nếu u xơ tuyến tiền liệt phát triển đến mức độ nghiêm trọng, phẫu thuật có thể sẽ được chỉ định. Tuy nhiên theo WHO, tuy phẫu thuật là giải pháp mang tính dài hạn nhưng bệnh vẫn có thể tái phát vì bản chất của căn bệnh này là không thể chữa khỏi hoàn toàn.

Hai phương pháp phẫu thuật được áp dụng phổ biến hiện nay gồm cắt đốt nội soi và mổ mở:

• Cắt đốt nội soi: Đưa một máy cắt qua đường niệu đạo để cắt bỏ khối u.
• Mổ mở: Ít được khuyến khích và chỉ được chỉ định trong những trường hợp bang quang và thận bị viêm nhiễm nghiêm trọng, không thể can thiệp bằng nội soi. Căn cứ vào sức khỏe của bệnh nhân bác sĩ mới quyết định có nên mổ mở hay không.

Lưu ý: Sử dụng các loại thuốc luôn được ưu tiên trong điều trị tăng sản tuyến tiền liệt. Biện pháp phẫu thuật chỉ được thực hiện khi bệnh nhân không đápứng thuốc hoặc bệnh đã có biến chứng.

Một số bài thuốc Đông y

Theo Đông y, tăng sản tuyến tiền liệt chủ yếu là do thận với các triệu chứng liên quan đến rối loạn tiểu tiện. Để trị bệnh, Đông y sử dụng các bài thuốc có tác dụng thông lạc, thanh nhiệt giải độc. Một số bài thuốc quý ông nên tham khảo:

Bài thuốc số 1

Bài thuốc này có tác dụng cải thiện chứng tiểu nhiều lần, tiểu són. Những bệnh nhân bị đau vùng bụng dưới do tế bào tuyến chèn ép bàng quang bài thuốc cũng phát huy hiệu quả tích cực.

• Nguyên liệu: Chi tử, cù mạch, cam thảo, biển xúc, sa tiền tử, hoạt thạch mỗi vị 10gr.
• Cách làm: Sắc các dược liệu với 600ml nước đến khi còn 200ml. Chia nhỏ phần nước thu được và uống hết trong ngày, sử dụng theo liệu trình 10 ngày để bệnh được cải thiện.

Bài thuốc số 2

Đây là bài thuốc cải thiện các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt như rối loạn tiểu tiện, vùng hội âm đau nhức.

• Nguyên liệu: Bạch chỉ, đan sâm, hồng hoa, nhũ hương, bồ công anh, xuyên luyện tử, mộc dược.
• Cách làm: Sắc các dược liệu đã chuẩn bị với 400ml nước lấy 150ml. Chờ nước nguội bớt và dùng hết trong ngày.

Bệnh nhân tăng sản tuyến tiền liệt nên ăn gì và kiêng gì?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng, bệnh nhân tăng sản tuyến tiền liệt cần có chế độ ăn uống khoa học để hạn chế triệu chứng của bệnh. Theo đó, mỗi người cần tăng cường nhóm thực phẩm có lợi và hạn chế những món ăn/đồ uống gây hại. Cụ thể như dưới đây:

Nhóm thực phẩm nên ăn

Các quý ông nên tăng cường nhóm các thực phẩm sau:

• Các loại cá giàu Omega-3 (cá hồi, cá mòi): Là nhóm thực phẩm chứa chất béo có lợi, hạn chế sự gia tăng kích thước của khối u xơ.
• Các loại quả mọng (dâu tây, việt quất, mâm xôi): Giàu chất chống oxy hóa, thu nhỏ khối u xơ tuyến tiền liệt.
• Những loại hạt giàu kẽm (hạt vừng, hạt bí): Ngăn không cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập và làm hại tuyến tiền liệt.
• Hành và tỏi: Hỗ trợ quá trình điều trị bệnh, nâng cao chức năng miễn dịch của cơ thể.
• Cà chua, bông cải xanh: Là những loại rau quả chứa hoạt chất chống oxy hóa, tăng cường sức mạnh của tuyến tiền liệt, loại bỏ nguy cơ phì đại.

Nhóm thực phẩm nên hạn chế

Ngoài ra, nam giới cũng nên hạn chế những thực phẩm có thể khiến tế bào tuyến tiếp tục tăng sinh như:

• Các loại thịt đỏ: Vì đây là các loại thịt giàu dinh dưỡng, có làm tăng kích thước khối u tuyến tiền liệt.
• Đồ ăn mặn: Những món ăn nhiều muối có thể gây ảnh hưởng đến chức năng của thận và đường tiết niệu. Việc cắt giảm muối trong bữa ăn sẽ giúp giảm triệu chứng của bệnh hiệu quả.
• Các món ăn chiên rán: Đây là nguồn dinh dưỡng để các tế bào tuyến tăng sinh mạnh mẽ. Do vậy, cần hạn chế ăn khoai tây chiên, gà rán, xúc xích,… để tránh làm bệnh trầm trọng hơn.
• Nhóm thức ăn cay nóng: Là những tác nhân gây kích thích bàng quang khiến chứng rối loạn tiểu tiện trầm trọng hơn.

Biện pháp phòng tránh

Để đẩy lùi nguy cơ mắc tăng sản tuyến tiền liệt, phái mạnh nên thực hiện các biện pháp sau:

• Luôn có lối sống sinh hoạt khoa học, duy trì tâm lý thoải mái. Có thể tăng cường sức khỏe bằng việc tham gia hoạt động thể thao.
• Xây dựng thực đơn khoa học, ưu tiên bổ sung rau xanh vào chế độ ăn uống.
• Không sử dụng như rượu bia, thuốc lá, cà phê,… và các chất kích thích khác.
• Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi, tránh thức khuya và làm việc quá sức.
• Uống nhiều nước để cơ thể tăng cường bài tiết độc tố, vi khuẩn qua đường tiểu.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tốt nhất là 6 tháng/lần.

Theo các thống kê y tế, tăng sản tuyến tiền liệt ít gây tử vong nhưng lại là nguyên nhân khiến nam giới phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe. Do vậy, đấng mày râu nên có các biện pháp phòng tránh phù hợp, chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường. Đừng vì lơ là, chủ quan mà làm hại sức khỏe!

MỜI BẠN THAM KHẢO THÊM:

• 3+ nhóm thuốc trị viêm tuyến tiền liệt phổ biến [Chuyên gia tiết niệu]
• Viêm tuyến tiền liệt nên ăn gì? Top 10 thực phẩm trị bệnh hiệu quả