Tổ Đỉa Á Sừng: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chữa Hiệu quả

Tổ đỉa á sừng là bệnh lý về da, khó điều trị dứt điểm. Bệnh mang đến cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, da bong tróc, thậm chí là viêm nhiễm. Nếu không điều trị kịp thời nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như bội nhiễm, nhiễm trùng máu. 

Bệnh tổ đỉa á sừng là gì?

Tổ đỉa (còn gọi chàm tổ đỉa) – một thể lâm sàng của chàm – eczema với đặc trưng là các mụn nước mọc sâu ở dưới da. Chúng khu trú ở ngón tay, kẽ tay, lòng bàn tay, ngón chân, kẽ chân, lòng bàn chân. Tổ đỉa cũng giống như các thể chàm khác khi chúng tiến triển dai dẳng sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, dễ tái phát.

Á sừng là một dạng viêm da cơ địa, diễn ra khi lớp sừng ở dưới da bị chuyển hóa dở dang (chưa hoàn thiện). Các tế bào khi đó vẫn còn nhân, chưa chuyển hóa hết (gọi là sừng non, sưng bở hoặc sừng tạp). Á sừng thường xảy ra ở bàn tay, kẽ tay, ngón tay, bàn chân, kẽ chân, ngón chân, hoặc da đầu. Đặc trưng của bệnh là tình trạng da khô cứng, nứt nẻ, bong tróc, chảy máu, nhất là khi thời tiết hanh khô, độ ẩm thấp.

Tổ đỉa á sừng đều không phải là bệnh nguy hiểm nhưng chúng gây ra những triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh. Nếu không được khắc phục sớm, bệnh có thể diễn tiến theo chiều hướng nặng hơn, gây nhiễm trùng, bội nhiễm, suy giảm chức năng da, tổn thương đến hệ xương khớp,…

Nguyên nhân gây ra bệnh

Hiện nay chưa có một nghiên cứu nào chỉ rõ nguyên nhân gây tổ đỉa á sừng là gì. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chứng bệnh này có liên quan mật thiết tới yếu tố di truyền, môi trường sống hoặc sự rối loạn chức năng nội tiết.

• Do di truyền: Theo số liệu thống kê, có tới 50% trường hợp mắc tổ đỉa á sừng do di truyền. Nếu trong gia đình có người bị bệnh thì tỉ lệ thế hệ F1, F2 mắc phải căn bệnh này cũng tương đối cao.
• Do dị ứng với hóa chất: Những người bị dị ứng với phấn hóa, hóa chất, mỹ phẩm, bụi bẩn… cũng có nguy cơ bị tổ đỉa á sừng cao hơn so với người khác.
• Nhiễm khuẩn: Nếu thường xuyên tiếp xúc với nguồn vi khuẩn (như nước bẩn, đất…), nguy cơ da bị viêm nhiễm, tổn thương và gây bệnh sẽ cao hơn.
• Rối loạn thần kinh giao cảm: Quá trình tăng tiết mồ hôi tay, chân quá mức cũng có thể là nguyên nhân gây tổ đỉa á sừng. Nguyên nhân của hiện tượng này đó là do rối loạn thần kinh giao cảm.
• Do tác dụng phụ của thuốc: Dùng quá nhiều thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh sẽ khiến hàng rào bảo vệ da bị tổn thương, từ đó chức năng da bị suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho các dị nguyên bên ngoài dễ dàng xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh
• Cơ thể thiếu chất: Thiếu chất, sức khỏe suy yếu làm giảm sức đề kháng khiến cơ thể không ngăn ngừa được những tác nhân gây bệnh. Đặc biệt, nếu cơ thể thiếu vitamin (A, C, D, E), nguy cơ mắc tổ đỉa á sừng càng cao.

Dấu hiệu bệnh tổ đỉa á sừng là gì?

Tổ đỉa và á sừng cùng là bệnh ngoài da với những biểu hiện tương đối giống nhau khiến nhiều người nhầm lẫn là một bệnh. Tuy nhiên, thực chất đây là hai chứng bệnh khác nhau, nếu để ý kỹ sẽ thấy chúng có triệu chứng khác nhau.

Triệu chứng cụ thể bệnh tổ đỉa

Khi bị mắc tổ đỉa, bàn tay, bàn chân thường sẽ xuất hiện những biểu hiện như:

• Các mụn nước nổi lên trong cấu trúc da, được phân bố rải rác ở ngón tay, lòng bàn tay, kẽ ngón tay, ngón chân, lòng bàn chân, kẽ ngón chân. Các mụn nước này có thể đơn lẻ hoặc mọc thành từng cụm.
• Các mụn nước được che phủ bởi một lớp da dày, cứng nên rất khó vỡ. Tuy nhiên, chúng tồn tại sau khoảng vài tuần sẽ tự tiêu biến. Khi đó, trên da sẽ xuất hiện lớp sừng dày, màu vàng, bong tróc rồi lộ ra lớp da màu hồng, bóng và nhẵn, có nổi lên những viền ngoằn ngoèo.
• Người bị tổ đỉa ở tay, chân sẽ cảm thấy ngứa ngáy, đau rát, nhất là khi sử dụng hóa chất như xà phòng, dầu gội…
• Triệu chứng của bệnh tổ đỉa thường xuất hiện theo từng đợt. Chúng bùng phát mạnh nhất là vào mùa xuân và hè, khi mùa đông sẽ giảm.

Nhận biết bệnh á sừng

Cũng xuất hiện ở những ngón tay, bàn tay, ngón chân, bàn chân, nhưng dấu hiệu của á sừng sẽ hơi khác một chút so với tổ đỉa. Cụ thể như sau:

• Không chỉ xuất hiện ở tay chân, á sừng còn xuất hiện ở vùng da đầu.
• Á sừng gây nên hiện tượng da khô, sần sùi, cứng (dễ bị nhầm lẫn với da nứt nẻ vào mùa hanh khô).
• Người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, càng cào gãi càng gây đỏ, mức độ ngứa tăng dần vào ban đêm, khiến người bệnh khó chịu, mất ngủ. Người bệnh nặng có thể kèm triệu chứng nhức nhối, chảy máu.
• Sau một thời gian, lớp da này sẽ càng mỏng, bong tróc thành những mảng lớn, khiến vân tay, vân chân biến mất.
• Một số trường hợp có biểu hiện mọc mụn li ti, nguyên nhân là do ngứa gãi gây ra.

Bị bệnh tổ đỉa á sừng có lây không? Có nguy hiểm không?

Tổ đỉa á sừng không phải là bệnh truyền nhiễm, cũng không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu lơ là, chủ quan, không phát hiện và điều trị kịp, chúng có thể lan rộng, gây nhiều biến chứng như:

Nhiễm trùng da

Cả tổ đỉa và á sừng đều gây hiện tượng ngứa ngáy dữ dội. Nó khiến người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu và vô thức có những hành động cào gãi, chà xát để giảm ngứa. 

Vô tình, việc làm này sẽ gây nên tình trạng trầy xước da. Từ đó, vi khuẩn, virus sẽ có cơ hội tấn công và gây tình trạng bội nhiễm, thậm chí đi vào máu gây nhiễm trùng máu.

Ảnh hưởng tâm lý

Không chỉ xảy ra ở tay, chân mà á sừng, tổ đỉa có thể lây lan sang bất cứ bộ phận nào trên cơ thể, thậm chí là ở mặt, cổ…. Các triệu chứng xuất hiện trên da gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng.

Người bệnh sẽ cảm thấy mất tự tin, mặc cảm, ngại giao tiếp với những người xung quanh. Điều này sẽ rất nguy hiểm vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới công việc, cuộc sống của họ.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

Không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng nếu để kéo dài, tổ đỉa á sừng sẽ là nguyên nhân gián tiếp khiến sức khỏe suy yếu. Vì những cơn ngứa ngáy vào ban đêm sẽ khiến người bệnh khó chịu, mất ngủ ,căng thẳng.

Lâu dần, người bệnh sẽ cảm thấy stress. Nếu không điều trị sớm chúng sẽ khiến sức khỏe bị giảm sút nghiêm trọng.

Tuy không phải là bệnh truyền nhiễm nhưng bệnh dễ tái phát và khó điều trị. Cho nên, người bệnh cần chủ động đến bác sĩ thăm khám khi phát hiện dấu hiệu của bệnh.

Cách chữa bệnh tổ đỉa á sừng tốt nhất

Theo các bác sĩ chuyên khoa, mặc dù đến nay chưa có cách chữa tổ đỉa á sừng triệt để tuy nhiên, nếu biết chăm sóc đúng cách, tìm biện pháp sớm, phù hợp thì khả năng khống chế bệnh rất cao. Theo đó, người bệnh có thể áp dụng một trong những cách chữa trị sau.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc trị tổ đỉa á sừng giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả và hạn chế nguy cơ bội nhiễm, đồng thời có thể ngăn ngừa tổn thương lan rộng. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người, bác sĩ sẽ kê đơn một số loại thuốc như sau:

• Kem bôi Corticosteroid: Tác dụng đẩy lùi các mụn nước, giảm tình trạng ngứa ngáy, bong tróc da hiệu quả.
• Thuốc chống dị ứng: Giúp đẩy lùi các nguyên nhân gây bệnh, giảm triệu chứng, ngăn ngừa viêm nhiễm. Một số loại thuốc chống dị ứng thường được sử dụng như: Chlorpheniramine, Loratadine…
• Thuốc chống nhiễm khuẩn: Sử dụng theo đường uống với công dụng chống nhiễm khuẩn, nhất là trong trường hợp da bong tróc hoặc mụn nước vỡ ra.
• Nước muối sinh lý: Dùng để rửa, vệ sinh với nhằm làm sạch vùng da bị tổn thương, hạn chế lây lan sang những vùng da lân cận.

Thuốc trị tổ đỉa á sừng mang lại tác dụng nhanh, giảm ngứa, chống viêm hiệu quả. Tuy nhiên, bạn cần dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ nếu không có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị tổ đỉa á sừng bằng phương pháp dân gian 

Với những trường hợp bệnh nhẹ, bạn hoàn toàn có thể áp dụng một số mẹo từ những lá cây quanh nhà để giảm triệu chứng. Các biện pháp từ lá trầu không hay tỏi sẽ giúp giảm ngứa hiệu quả. 

• Lá trầu không: Chỉ cần lấy 1 nắm lá trầu không, rửa sạch, vò nhẹ rồi cho vào nồi đun với 1.5 lít nước trong 10 phút. Sau đó, lấy nước lá trầu ngâm rửa vùng da bị bệnh, có thể lấy phần bã lá chà xát nhẹ nhàng để có hiệu quả tốt hơn. 
• Tỏi: Với đặc tính kháng khuẩn mạnh, tỏi sẽ mang tới biện pháp chữa á sừng, tổ đỉa rất hữu hiệu. Theo đó, bạn chỉ cần lấy 1 củ tỏi tươi, bóc vỏ, nghiền nát rồi xay lấy nước. Hòa nước cốt tỏi với 1 ít nước sạch rồi thoa lên vùng da bệnh trong 10 phút, sau đó rửa lại bằng nước ấm. Thực hiện mỗi ngày 2 lần sẽ thấy tác dụng.

Chữa bệnh bằng Đông y

Theo quan niệm Đông y, tổ đỉa á sừng xuất hiện là do nhiệt tà, độc tà, suy giảm chức năng tiêu độc của gan. Khi chất độc trong cơ thể không được đào thải ra bên ngoài, lâu ngày chúng sẽ tích tụ lại dưới da, gây ra tình trạng rối loạn, viêm nhiễm. 

Cho nên, để điều trị bệnh, Đông y sẽ tập trung vào bồi bổ, tăng cường chức năng gan thận, đồng thời, thanh nhiệt, khu phong để điều hòa khí huyết. So với những biện pháp kể trên thì chữa bệnh bằng Đông y mang tới nhiều ưu điểm hơn.

Đông y thường dùng bài thuốc cổ phương với 100% thảo dược sạch để chữa bệnh nên rất an toàn, lành tính. Trong rất nhiều bài thuốc đó thì giải pháp của Bệnh viện Quân dân 102 được nhiều người lựa chọn vì sự hiệu quả, an toàn mà nó mang lại.

Liệu trình tổ đỉa chữa á sừng của Bệnh viện Quân dân 102 gồm 3 bài thuốc chính: Thuốc uống, thuốc bôi, bài thuốc ngâm rửa. Tùy vào cơ địa cũng như mức độ bệnh của người bệnh, bác sĩ sẽ kê thuốc với liệu trình phù hợp.

• Bài thuốc uống: Được sử dụng theo thang với hai giai đoạn khác nhau. Bài thuốc gồm các thành phần bồ công anh, sài đất, đơn đỏ, sinh địa, khổ sâm, hoàng kỳ, nhân sâm, phòng phong.… mang tới công dụng trị viêm, bổ phế, bổ tỳ, tăng cường chức năng gan thận…
• Kem bôi ngoài da: Với sự kết hợp của kim ngân hoa, bí đao, khổ sâm, kinh giới, các bác sĩ của Bệnh viện Quân dân 102 đã tạo ra bài thuốc giúp chống viêm, làm mềm da, loại bỏ hiện tượng sừng hóa. Người bệnh chỉ cần dùng kem bôi mỗi ngày 2 – 3 lần theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ có hiệu quả.
• Bài thuốc ngâm rửa: Để tăng hiệu quả chữa bệnh, các bác sĩ còn nghiên cứu ra bài thuốc ngâm rửa với công dụng giảm ngứa, làm mềm da, tái tạo, phục hồi da non. Với các vị thuốc như kim ngân hoa, khổ sâm, dâu tằm, ô liên rô, đơn đỏ đã được bào chế, đóng gói sẵn, người bệnh chỉ cần hãm với nước sôi và ngâm vùng da bệnh trong khoảng 30 phút mỗi ngày.

Lưu ý khi điều trị để bệnh không tái phát

Ngoài việc điều trị bệnh, người bị tổ đỉa á sừng nên áp dụng những biện pháp chăm sóc da tại nhà để rút ngắn thời gian phục hồi, đồng thời phòng ngừa bệnh tái phát. Theo đó, trong quá trình điều trị, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không được gãi hay chà xát mạnh lên vùng da bị bệnh gây trầy xước và nhiễm trùng. Thay vào đó, bạn có thể chườm lạnh, ngâm nước muối hoặc uống thuốc để giảm ngứa.
• Cần hạn chế tiếp xúc với hóa chất (xà phòng, mỹ phẩm, xăng dầu, chất tẩy rửa…). Trong trường hợp cần thiết, bạn nên sử dụng găng tay, ủng để giảm nguy cơ gây hại cho da.
• Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, tốt cho sức khỏe như rau xanh, trái cây… nhằm cải thiện hệ miễn dịch, hỗ trợ đẩy lùi bệnh. Đồng thời, bệnh tổ đỉa kiêng ăn gì, cần tránh ăn các loại thức ăn dễ gây dị ứng (hải sản, thức ăn cay nóng, đồ ăn nhanh, thức ăn chiên xào).
• Uống nhiều, đủ nước mỗi ngày nhằm tăng độ ẩm cho da (lượng nước được đề xuất là 2 – 2.5 lít/ngày). 
• Vệ sinh da (nhất là tay, chân) đều đặn, sạch sẽ mỗi ngày. Việc vệ sinh kém có thể khiến da tiết mồ hôi, gây ngứa ngáy, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. 
• Cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, lành mạnh, hạn chế căng thẳng, lo âu kéo dài. Chăm chỉ tập thể dục thể thao để tăng cường đề kháng, nâng cao sức khỏe.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ trong quá trình chữa bệnh như uống thuốc đủ liều lượng, tái khám đúng hẹn… để bệnh nhanh khỏi, hạn chế tái phát.

Trên đây là những thông tin về bệnh tổ đỉa á sừng. Đây vốn không phải là bệnh lý gây nguy hiểm nhưng cần thăm khám, điều trị sớm để không gây biến chứng. Vì vậy, khi phát hiện triệu chứng, bạn cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và có biện pháp chữa trị phù hợp.

Thông tin hữu ích

Bệnh Tổ Đỉa Ở Chân Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa

Chàm Tổ Đỉa Là Bệnh Gì? Mức Độ Nguy Hiểm Và Cách Điều Trị Tại Nhà