Lệch đĩa đệm: Triệu chứng bệnh, chẩn đoán và cách điều trị

Lệch đĩa đệm không phải là tình trạng hiếm gặp, nhất là khi con người bắt đầu giai đoạn lão hóa. Nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng hơn, dẫn đến những thay đổi về cấu trúc cột sống cũng như ảnh hưởng đến dây thần kinh. Hãy cùng bài viết sau đây khám phá thêm thông tin liên quan xoay quanh bệnh lý này để bảo vệ cho sức khỏe tốt hơn!

Lệch đĩa đệm là gì?

Cột sống vốn được cấu tạo từ 33 đốt xương, xen giữa chúng là những đĩa đệm. Nhiệm vụ chính của đĩa đệm là bảo vệ đốt xương sống khỏi ma sát trong khi con người chuyển động. Trong trường hợp đĩa đệm không còn nằm ở vị trí ban đầu mà trượt về hẳn một phía, gây ra hiện tượng lệch đĩa đệm.

Bất kỳ vị trí nào trên cột sống cũng có thể gặp phải tình trạng này, nhưng phổ biến hơn cả là ở thắt lưng và cổ gáy. Cũng theo các chuyên gia, người cao tuổi hoặc từng có tiền sử bệnh lý liên quan đến chấn thương lưng có nguy cơ bị đĩa đệm lệch lớn hơn bình thường. Việc điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa bệnh diễn tiến xấu đi, vì vậy người bệnh nên dành thời gian đi khám ngay khi phát hiện triệu chứng đau nhức đầu tiên.

Nguyên nhân lệch đĩa đệm

Lệch đĩa đệm cột sống có thể do các nguyên nhân sau đây gây ra:

• Chấn thương: Nếu người bệnh từng bị các chấn thương nặng liên quan đến cột sống như tai nạn xe hơi, ngã khi chơi thể thao,… thì rất có khả năng ảnh hưởng đến đĩa đệm. Nguyên nhân là những ngoại lực tác động mạnh đến đốt xương, kéo theo cả phần đĩa đệm vốn nằm giữa chúng.
• Thoái hóa: Đa phần các trường hợp lệch đĩa đệm đều xuất phát từ vấn đề thoái hóa đĩa đệm. Thoái hóa diễn ra thầm lặng theo thời gian, khi đĩa đệm đã phải chịu đựng rất nhiều áp lực bắt nguồn từ chuyển động hàng ngày của cột sống. Đến một thời điểm nhất định, đĩa đệm không còn giữ được cấu trúc ban đầu, trở nên khô cứng hơn và rất dễ bị lệch ra ngoài. 
• Các yếu tố khác: Trên thực tế, không chỉ có chấn thương hay thoái hóa có thể gây ra tình trạng đĩa đệm bị lệch. Bệnh lý này còn liên quan đến những yếu tố khác như: Nghiện thuốc lá, vận động ít, thừa cân, lao động cường độ cao, ngồi quá nhiều,…

Triệu chứng của bệnh

Bệnh lệch đĩa đệm có thể gây ra những triệu chứng sau:

• Đau: Những cơn đau tập trung ở khu vực xảy ra tình trạng đĩa đệm lệch. Mức độ đau nhức sẽ có sự khác biệt ở mỗi bệnh nhân. Ở giai đoạn ban đầu, cơn đau có thể xuất hiện với tần suất thấp nhưng càng về sau càng dữ dội hơn. Tình trạng này thường tồi tệ hơn khi người bệnh không vận động trong một thời gian dài, ví dụ như vào buổi sáng mới thức dậy, ngồi một chỗ lâu,…
• Tê ngứa: Cảm giác tê ngứa râm ran chạy dọc theo cánh tay hoặc hai chân. Triệu chứng này là dấu hiệu cho thấy đĩa đệm bị lệch đã chèn lên những dây thần kinh ở gần nó. Điểm khác nhau là nếu lệch đĩa đệm cột sống lưng thì hai chân bị ảnh hưởng còn ở cổ gáy thì cánh tay bị ảnh hưởng. 
• Các triệu chứng khác: Ngoài hai dấu hiệu tiêu biểu kể trên, người bệnh cũng có thể gặp phải một số tình trạng khác như yếu sức ở tay, chân, chuyển động khó khăn hơn, cơ thể mệt mỏi,…

Bệnh lý lệch đĩa đệm có nguy hiểm không?

Lệch đĩa đệm có nguy hiểm không là vấn đề nhân được khá nhiều sự quan tâm của người bệnh bên cạnh các chủ đề khác như nguyên nhân hay triệu chứng. Theo các bác sĩ, câu trả lời phụ thuộc vào việc bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nào. 

Nếu như người bệnh mới ở mức độ đầu tiên, đĩa đệm chưa bị chệch quá nhiều ra khỏi vị trí vốn có thì không cần quá lo lắng. Bệnh nhân lúc này chỉ cần tuân thủ đúng theo phác đồ điều trị và hướng dẫn của bác sĩ cũng như tăng cường chăm sóc nghỉ ngơi là được.

Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh không phát hiện sớm và có biện pháp khắc phục hiệu quả, đĩa đệm lệch có thể trở thành đĩa đệm thoát vị. Tình trạng thoát vị thường gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến dây thần kinh, nhất là khi tủy sống cũng bị chèn ép. Thậm chí, bệnh nhân còn phải đối mặt với nguy cơ mất cảm giác ở chân tay hoặc tàn phế suốt đời.

Chẩn đoán lệch đĩa đệm

Hiện nay, việc chẩn đoán lệch đĩa đệm được tiến hành thông qua các phương pháp sau:

• Thăm khám tổng quát bên ngoài: Các bác sĩ trước tiên sẽ hỏi bệnh nhân một số câu hỏi liên quan đến triệu chứng, ví dụ như thời điểm xuất hiện, mức độ đau nhức,… Sau đó, họ yêu cầu người bệnh làm một bài kiểm tra thể chất đơn giản để đưa ra các suy đoán ban đầu.
• Xét nghiệm hình ảnh: Để có được kết luận chính xác nhất, các bác cần xem xét thêm hình ảnh cụ thể của cột sống cũng như các cấu trúc bên trong khác. Chính vì vậy, người bệnh được đề nghị thực hiện các loại kiểm tra bằng X-quang, CT, discogram và MRI. Từ hình ảnh đa chiều thu được, nguyên nhân gây ra cơn đau nhức cột sống cũng như mức độ nghiêm trọng của đĩa đệm lệch được đưa ra.

Cách điều trị lệch đĩa đệm hiệu quả

Điều trị sớm tình trạng lệch đĩa đệm luôn được khuyến khích đối với bệnh nhân. Thông qua quá trình chẩn đoán, bác sĩ xây dựng phác đồ chữa bệnh phù hợp với từng trường hợp. Dưới đây là một số những biện pháp được sử dụng phổ biến:

Bài thuốc dân gian

Các bài thuốc từ thảo dược thường thích hợp sử dụng ở người bệnh giai đoạn đầu vì có tác dụng hỗ trợ, cải thiện nhanh chóng và hiệu quả.

• Bài thuốc vỏ bí đỏ, hương nhu: Người bệnh chuẩn bị 50g vỏ bí đỏ, 10g hương nhu cùng 20g đường mật. Sau khi sơ chế vỏ bí cùng hương nhu, cho tất cả nguyên liệu vào nồi, thêm 1lit nước lọc rồi nấu khoảng 30 phút. Bệnh nhân chắt nước thuốc và dùng uống mỗi ngày. Thời gian uống kéo dài liên tục trong 2 tuần lễ. 
• Bài thuốc từ cây lược vàng: Lá lược vàng chuẩn bị khoảng 20g đến 30g, sao khô vàng cùng với 10ml rượu cao độ. Sau đó, bệnh nhân đem đun lá lược vàng đã sao cùng với 1lit nước lọc. Thuốc nên dùng khi vẫn còn ấm nóng, thời điểm uống tốt nhất là sau khi ăn no, mỗi ngày 1 lần.
• Bài thuốc từ lá lốt: Lá lốt chọn các lá già, lượng dùng khoảng 60g. Bắc chảo chống dính lên bếp, đợi chảo nóng thì bỏ lá lốt vào đun. Người bệnh sử dụng lá lốt ấm nóng này đắp lên những khu vực cảm thấy đau nhức, mỗi ngày dùng ít nhất 1 lần.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• 13 thuốc thoát vị đĩa đệm hiệu quả được các bác sĩ khuyên dùng

Cách chữa lệch đĩa đệm bằng Tây y

Bên cạnh bài thuốc dân gian, người bệnh cũng có thể nhờ đến sự giúp đỡ của các loại thuốc Tây y dưới đây:

• Thuốc chống viêm NSAIDs: Lựa chọn hàng đầu của nhiều bệnh nhân lệch đĩa đệm chính là thuốc chống viêm NSAIDs, ví dụ ngồm có paracetamol, ibuprofen,… Thuốc có tác dụng giảm đau nhanh đồng thời giúp cải thiện hiệu quả tình trạng viêm (nếu có), giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
• Thuốc giảm đau gây nghiện: Đối với những trường hợp đau nhức dữ dội, sử dụng mỗi thuốc chống viêm NSAIDs có thể không giúp ích nhiều. Thay vào đó, bệnh nhân nên dùng thử các thuốc giảm đau gây nghiện (Morphin, codein,..). Thuốc ảnh hưởng đến quá trình truyền tín hiệu từ não bộ đến khu vực bị đau, nhờ vậy mà những triệu chứng khó chịu được cải thiện nhanh chóng.
• Thuốc giãn cơ: Có một số ca bệnh đĩa đệm lệch được kê thêm cả thuốc giãn cơ. Giống như tên gọi, loại thuốc này giúp giãn lỏng những bó cơ đang co cứng lại vì đĩa đệm chèn lên dây thần kinh gần đó. Thông qua tác động đến cơ bắp, cảm giác đau nhức khó chịu mà bệnh nhân đang phải chịu đựng sẽ thuyên giảm đáng kể. Một số thuốc giãn cơ: Metaxalone, baclofen,…

Bài thuốc Đông y

Người bệnh lệch đĩa đệm có thể dùng thêm các bài thuốc Đông y điều trị triệu chứng sau đây:

• Bài thuốc Đông y thể hàn thấp: Bài thuốc được kê đơn ở người bệnh liên quan đến thể hàn thấp. Tác dụng chủ yếu của bài thuốc làm làm giảm cơn đau, ôn kinh, trừ thấp và tán hàn. Các vị thuốc gồm có: Ma hoàng, tế tân, cam thảo, quế chi, can khương, xuyên ô, cát căn, độc hoạt. Bệnh nhân sắc thuốc và dùng uống trong ngày.
• Bài thuốc Đỗ Minh thoát vị thang: Bài thuốc dành cho người bệnh có dấu hiệu tiến triển nặng thành thoát vị đĩa đệm với tác dụng chính là khu phong, trừ thấp, hoạt lạc và tiêu viêm. Thành phần dược liệu gồm có: Đây đau xương, kim ngân cánh, phục linh, hy thiêm, gối hạc, tri mẫu… Bài thuốc sử dụng theo cách sắc uống, duy trì 1 lần mỗi ngày.
• Bài thuốc Đông y thể phong thấp: Người bệnh đĩa đệm lệch thể phong thấp có thể sử dụng bài thuốc này. Bài thuốc có các công dụng chính như khai thông kinh mạch, khu phong và trừ thấp. Dược liệu gồm có: Nhục quế, phục linh, đỗ trọng, bạch thược, đẳng sâm, đương quy, xuyên khung, cam thảo. Thuốc sử dụng hàng ngày, sắc uống 1 thang mỗi lần.
• Bài thuốc Đông y Xương Khớp Quân Dân 102: Bài thuốc được kê đơn bởi các bác sĩ bệnh viện YHCT Xương Khớp Quân Dân 102 và sở hữu nhiều thảo dược quý như hy thiêm, quế chi, cẩu tích, kỷ tử… Tác dụng chủ đạo bài thuốc đem lại là giảm đau, giảm tê ngứa và khu phong trừ thấp. Để có hiệu quả tốt nhất, người bệnh nên đến khám và dùng thuốc theo hướng dẫn.

Người bệnh lệch đĩa đệm nên ăn gì, kiêng ăn gì?

Đối với chế độ dinh dưỡng, người bệnh lệch đĩa đệm nên chú ý những vấn đề sau đây:

Thực phẩm nên ăn

Bệnh nhân cần gia tăng tiêu thụ các loại thực phẩm:

• Ngũ cốc nguyên hạt như đại mạch, lúa mì, yến mạch,.. với hàm lượng chất xơ hòa tan cao, không chứa tinh bột và chất béo gây hại cho cơ thể.
• Thịt trắng như cá và ức gà. Ngoài ra, người bệnh có thể tiêu thụ thêm nguồn đạm động vật và canxi từ các loại hải sản như cua, tôm, ghẹ,…
• Dầu oliu, sữa và các chế phẩm sữa như phô mai, sữa chua,… là những thực phẩm cho bệnh nhân bị thoát vị.

Thực phẩm kiêng ăn

Người bệnh không nên hoặc hạn chế ăn các thực phẩm:

• Thịt đỏ, đặc biệt là thịt ba chỉ hoặc thịt động vật có nhiều mỡ. Nguyên nhân là vì chúng chứa axit béo gây kích ứng viêm đau.
• Đồ uống có cồn, ví dụ như bia đen, rượu gạo, rượu trái cây,…
• Tinh bột trắng như bánh mì, cơm gạo, bún phở,…

Phòng tránh lệch đĩa đệm cột sống lưng, cột sống cổ

Bạn có thể phòng tránh lệch đĩa đệm bằng cách thực hiện những điều sau đây:

• Chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dinh dưỡng và lành mạnh. Tốt nhất là nên bổ sung thêm rau xanh các loại, trái cây quả mọng và ngũ cốc chưa qua tinh chế.
• Thường xuyên vận động cơ thể, nhất là thông qua thể dục thể thao. Chọn môn thể thao bản thân yêu thích và cố gắng duy trì thói quen luyện tập hàng ngày.
• Để cơ thể nghỉ ngơi sau những giờ làm việc, học tập căng thẳng. Chú ý không nên ngồi hoặc nằm quá lâu mà phải dành thời gian để cơ thể thư giãn và thả lỏng cơ bắp.
• Không nên nâng vật nặng bằng cách cúi người trực tiếp. Thay vào đó, bạn nên ngồi xuống rồi dùng sức nhắc đồ vật lên, điều này giúp cột sống tránh bị căng thẳng quá mức.

Người bệnh lệch đĩa đệm nên khám, chữa ở đâu?

Bệnh nhân bị lệch đĩa đệm nên đi khám tại các địa chỉ sau:

• Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức: Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức là một trong những bệnh viện TW tuyến đầu của cả nước. Tại đây không chỉ quy tụ các bác sĩ xương khớp chuyên môn cao mà còn có cả hệ thống phòng khám, máy móc thiết bị hiện đại và tân tiến. Địa chỉ bệnh viện: Số 16 – 18 Phủ Doãn, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội. Hotline: 024 3825 3531. 
• Bệnh viện YHCT Xương Khớp Quân Dân 102: Người bệnh nếu muốn khám chữa theo phương pháp YHCT kết hợp Tây y có thể tìm đến Bệnh viện YHCT Xương Khớp Quân Dân 102. Cơ sở này còn nổi tiếng bởi phác đồ điều trị các bệnh xương khớp và đĩa đệm theo 3 giai đoạn, đảm bảo hiệu quả sau cùng đạt được là tối ưu nhất. Bệnh nhân tham khảo 2 địa chỉ: Số 179, Nguyễn Văn Thương, Phường 25, quận Bình Thạnh, TP.HCM hoặc số 7 ngách 8/11, Lê Quang Đạo, Mễ Trì, Nam Từ Liêm, Hà Nội. Hotline: 0888 698 102 (TP.HCM) hoặc 0888 598 102 (Hà Nội).
• Bệnh viện Chấn Thương Chỉnh Hình Hồ Chí Minh: Nhắc đến những địa chỉ khám chữa bệnh xương khớp uy tín, không thể không nói đến Bệnh viện Chấn Thương Chỉnh Hình TP. HCM. Đây là bệnh viện chuyên khoa tuyến đầu, đáp ứng tất cả những yêu cầu điều trị cũng như ca bệnh phức tạp nhất. Địa chỉ: Số 929 Trần Hưng Đạo, thuộc phường 1, Q. 5, TP. HCM – Hotline: 028 3923 7007.
• Nhà thuốc Đỗ Minh Đường: Nhà thuốc Đỗ Minh Đường kể từ khi xây dựng và phát triển đều giữ vững phương châm “Vì bệnh nhân tận tâm phục vụ”, vì vậy người bệnh có thể yên tâm khi thăm khám tại đây. Ngoài các bác sĩ chuyên khoa xương khớp giỏi, nhà thuốc còn sở hữu nhiều bài thuốc gia truyền đã được chứng nhận an toàn và chất lượng từ Bộ Y tế. Người bệnh quan tâm có thể ghé thăm cơ sở tại Hà Nội ở 37A ngõ 97 Văn Cao, phường Liễu Giai, Ba Đình hoặc cơ sở TP. HCM tại số 100 D1, phường 25, quận Bình Thạnh. Hotline: 024 6253 6649 – 0963 302 349 (Hà Nội) hoặc 0938 449 768 – 0932 088 186 (TP. HCM).

Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc có thêm nhiều kiến thức hữu ích về bệnh lý lệch đĩa đệm. Tình trạng này có khả năng biến chứng và gây hại đến sức khỏe cột sống. Chính vì vậy, người bệnh nên lập tức đi khám khi phát hiện dấu hiệu bất thường để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

BÀI VIẾT HỮU ÍCH:

• Hội chứng đuôi ngựa là gì? Dấu hiệu bệnh, chẩn đoán và điều trị
• Xẹp đĩa đệm là bệnh gì? Hình ảnh, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

BÀI XEM NHIỀU:

Bài thuốc chữa xương khớp của Nhất Nam Y Viện có hiệu quả không?

Hành trình ĐỨNG DẬY sau 10 năm ngồi xe lăn vì bệnh xương khớp của Ngài Viện Trưởng