Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh là tình trạng da liễu thường gặp ở các bé khi mới chào đời. Khi mắc phải căn bệnh này, trẻ thường xuyên ngứa ngáy, quấy khóc, bỏ bú,… tác động không nhỏ đến sức khỏe. Do vậy, các bậc phụ huynh cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân, triệu chứng cũng như biện pháp điều trị để kịp thời can thiệp, bảo vệ sức khỏe cho con.

Bệnh viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh là gì?

Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh có đặc trưng là da khô, sần sùi, gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Những triệu chứng này có thể trầm trọng hơn khi trẻ tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, khói bụi… Tuy không đe dọa tới tính mạng nhưng căn bệnh này tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm trùng do làn da trẻ mỏng manh, chức năng miễn dịch còn hạn chế.

Theo các báo cáo y tế, tỷ lệ trẻ sơ sinh bị viêm da dị ứng cao tương đương số trẻ bị viêm da cơ địa. Nếu không được can thiệp kịp thời, viêm da dị ứng có thể biến chứng dẫn đến nhiễm trùng, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và sức khỏe của trẻ.

Tình trạng viêm da dị ứng ở các em bé mới sinh có thể bùng phát quanh năm và chia thành hai cấp độ sau:

• Thể cấp tính: Triệu chứng đặc trưng nhất là các nốt ban đỏ có hình tròn, da bong trợt có khi kèm theo cả mụn nước, biểu hiện phù nề gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
• Thể mãn tính: Các dấu hiệu tương tự như rôm sảy, vùng da bị bệnh sần đỏ. Nếu bệnh tiến triển đến mức độ nghiêm trọng có thể làm cho làn da của trẻ bị bong vảy, dẫn tới tình trạng rối loạn sắc tố da. Khi bội nhiễm xảy ra, trẻ dễ bị nhiễm trùng da, chảy dịch vàng khó chịu.

Nguyên nhân gây bệnh

Theo các chuyên gia, căn nguyên viêm da dị ứng trẻ sơ sinh tương đối đa dạng. Trẻ nhỏ là đối tượng nhạy cảm, làn da mỏng manh nên có thể dễ dàng bị kích ứng khi có bất cứ tác nhân nào xâm nhập. Cụ thể tình trạng viêm da dị ứng ở trẻ từ 0-5 tuổi có thể do những nguyên nhân sau gây nên:

• Di truyền: Có tới 50% số trẻ bị viêm da dị ứng có cha mẹ, người thân trong gia đình cùng mắc bệnh. Mặt khác, bệnh có nguy cơ xảy ra cao hơn ở những gia đình có tiền sử bị viêm mũi dị ứng, hen suyễn, viêm mũi dị ứng… Ngoài ra, các trẻ sinh đôi cùng trứng, tỷ lệ cùng mắc viêm da dị ứng cũng có thể lên đến 80%.
• Tác động từ môi trường: Đây là một trong những nguyên nhân lớn nhất gây nên tình trạng viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh, chúng bao gồm phấn hoa, lông động vật, bụi bẩn của môi trường… không khí lạnh, gió. Khi thời tiết thay đổi và trở nên khô, nóng trẻ không thể thích ứng cũng sẽ là nguyên nhân làm các triệu chứng dị ứng thêm trầm trọng.
• Dị ứng với thực phẩm: Ở những trẻ đang bú sữa mẹ có thể bị viêm da dị ứng thông qua chính thực phẩm mà người mẹ dung nạp hằng ngày nhất là các loại thực phẩm làm tăng histamin như đồ ăn cay nóng, tôm cua cá, các loại đồ hộp chứa nhiều chất bảo quản…

Biểu hiện viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh

Trên thực tế, bệnh viêm da dị ứng không có quá nhiều biểu hiện đặc trưng. Cũng chính điều này khiến cho phụ huynh, người chăm sóc trẻ gặp rất nhiều khó khăn và dễ nhầm lẫn với các triệu chứng rôm sảy, viêm da cơ địa.

Theo các bác sĩ, dấu hiệu viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh như thế nào còn tùy thuộc vào từng nguyên nhân cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh. Khi bệnh khởi phát và diễn biến trên da, trẻ có thể gặp phải những triệu chứng sau:

• Thể bệnh cấp tính: Một số vùng da trên cơ thể trẻ xuất hiện mụn nước, chúng tập trung thành từng đám. Những nốt mụn này gây phù nề, chảy nước ngay trên vùng da bị dị ứng kèm theo cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
• Khi bệnh ở giai đoạn bán cấp tính: Các vùng da có dấu hiệu bị tổn thương nặng nề, tuy bề mặt da ít phù hợp nhưng lại bị khô và có dấu hiệu bong tróc. Lâu dần những tổn thương này khô và cảm giác ngứa ngáy cũng thuyên giảm.
• Thể bệnh mãn tính: Thượng bì khô và trở nên sần sùi, lúc này bề mặt da dày, bong vảy, xuất hiện lichen hóa, cảm giác ngứa ngáy khó chịu vẫn còn.

Phân loại viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh

Viêm da dị ứng ở những em bé mới sinh có điểm chung là gây ngứa ngáy, khô ráp, bề mặt da sần sùi. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng thể dị ứng mà làn da của trẻ có thể xuất hiện thêm những dấu hiệu riêng biệt.

Viêm da dị ứng ở mặt

Khi bị viêm da dị ứng ở mặt, làn da của trẻ sơ sinh thường xuất hiện nhiều mụn nước, phát ban thành mảng đỏ. Những biểu hiện này có thể bùng phát mạnh mẽ khi trẻ tiếp xúc với các dị nguyên xung quanh môi trường sống.

Với tình trạng này, khu vực bị kích ứng nhiều nhất là 2 bên má, cằm, trán, vùng tai… Cơn ngứa sẽ xuất hiện và kéo dài trong khoảng 2-3 tuần. Khi bị viêm da dị ứng da mặt, trẻ thường gặp phải các bất thường như:

• Làn da nứt nẻ, khô ráp và tróc vảy.
• Mụn đỏ, phát ban nổi nhiều trên da.
• Mụn nước phồng rộp, sưng tấy, khi chạm hoặc cọ xát sẽ gây đau rát.

Viêm da dị ứng thời tiết

Ở những trẻ bị dị ứng thời tiết, các triệu chứng ngoài da rất dễ nhận thấy, thậm chí còn tương tự như viêm da cơ địa. Do liên quan đến yếu tố thời tiết nên bệnh sẽ xuất hiện khi thời tiết thay đổi đột ngột, nhất là những tháng giao mùa hoặc khi không khí quá lạnh, quá nóng, độ ẩm cao, bị ô nhiễm…

Thực tế, các triệu chứng viêm da dị ứng thời tiết thường tiến triển theo từng đợt, mỗi đợt có thể kéo dài vài tuần. Chúng bao gồm:

• Da nổi ban đỏ, ngứa ngáy, kèm theo từng đám vảy khô.
• Vùng da tổn thương thường xuất hiện ở mặt, khuỷu tay, nếp gấp đầu gối…
• Bề mặt vùng da bị bệnh sưng đỏ, cổ bị phù nề, mí mắt, cuống họng, hai má cũng có thể bị sưng…
• Riêng trường hợp bị phù nề cuống họng có thể khiến trẻ khó thở, nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến ngất xỉu…

Viêm da dị ứng cơ địa

Sau khoảng vài ngày tiếp xúc với dị nguyên, các triệu chứng viêm da dị ứng cơ địa sẽ xuất hiện. Những biểu hiện của bệnh lúc này tương tự như viêm da cơ địa nhưng có sự khác biệt về mức độ trầm trọng ở mỗi bệnh nhân.

Thông thường, viêm da dị ứng cơ địa ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện với các triệu chứng sau:

• Cơ thể bị phù nề ở những khu vực nhất định.
• Hơi thở trẻ khò khè, mẩn ngứa quấy khóc.
• Nhiều vùng da trên cơ thể bị đỏ, khô và tróc vảy.
• Mắt đỏ, vùng da quanh mắt còn xuất hiện triệu chứng viêm.
• Có các dấu hiệu của sốc phản vệ như khó thở, sốt.

Trường hợp em bé bị viêm da dị ứng cơ địa do yếu tố di truyền có thể gặp phải tình trạng hen suyễn, viêm mũi dị ứng kèm theo. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể khiến tổn thương lan rộng và hình thành nên những vùng bội nhiễm.

Khi trẻ sơ sinh bị viêm da dị ứng có nguy hiểm không?

Theo các bác sĩ chuyên khoa nhi, nếu trẻ sơ sinh bị viêm da dị ứng thì khả năng biến chứng rất lớn. Nếu không được phát hiện sớm và kịp thời có biện pháp can thiệp, trẻ có thể phải đối mặt với những vấn đề sau:

• Viêm da nhiễm trùng: Khi viêm da nhiễm trùng lan rộng gây nhiễm trùng có thể dẫn tới nhiễm trùng máu, ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của trẻ. Tình trạng này thường xảy ra khi trẻ bị viêm da dị ứng nhưng không được hướng dẫn, thường xuyên cào gãi làm vết thương sâu, nhiễm trùng vào bên trong.
• Đe dọa sốc phản vệ: Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh thường chỉ hình thành mụn nước, mẩn đỏ, khiến da khô và bong tróc,… Tuy nhiên ở một số trường hợp vết thương có thể tiết dịch, gây sốt cao, bất tỉnh, rối loạn đường thở và đe dọa nguy cơ tử vong.
• Ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục: Nếu bệnh xảy ra ở khu vực cơ quan sinh dục rất dễ xuất hiện tình trạng da bị tấy đỏ, có mùi hôi khó chịu nếu phụ huynh không thường xuyên theo dõi. Nghiêm trọng hơn, để lâu các tổn thương có thể lan rộng, làm tăng nguy cơ chảy máu, loét đỏ, chảy mủ,… vô cùng khó chịu.

Tuy chỉ bùng phát trong thời gian ngắn nhưng tình trạng này khiến trẻ ngứa ngáy, quấy khóc, lâu dần làm mất ngủ, suy nhược, gầy yếu, chậm tăng cân… Ngoài ra, nếu bệnh xuất hiện ở vùng mặt, cổ hoặc các khu vực có nhiều mạch máu, dây thần kinh trên cơ thể sẽ làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tổng thể.

Biện pháp điều trị viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ lớn, người trưởng thành việc điều trị viêm da dị ứng rất đơn giản, triệu chứng có thể được kiểm soát nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra với trẻ sơ sinh thì rất khó điều trị, thậm chí việc chậm trễ có thể dẫn tới những tổn thương nghiêm trọng. Khi nhận thấy triệu chứng viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh, bố mẹ có thể tham khảo một số biện pháp điều trị sau.

Sử dụng một số loại lá tắm dân gian

Từ lâu trong dân gian đã lưu truyền nhiều loại lá tắm chữa viêm da cơ địa, viêm da dị ứng hiệu nghiệm. Bằng việc nấu nước tắm từ những loại lá cây có sẵn trong vườn nhà, bố mẹ có thể làm thuyên giảm các triệu chứng viêm da dị ứng mà trẻ đang gặp phải.

Một vài loại nước tắm cho trẻ bị viêm da dị ứng bố mẹ có thể tham khảo là:

• Nước tắm từ lá trầu không: Dùng lá trầu không rửa sạch, đem để ráo nước. Sau đó nấu sẵn khoảng 2-3 lít nước, thêm trầu không vào rồi chờ nước sôi trở lại là có thể tắt bếp. Phụ huynh có thể dùng nước này để tắm cho bé, phần bã tận dụng chà nhẹ lên vùng da bị bệnh nhằm tăng cường khả năng sát khuẩn.
• Nước tắm từ lá trà xanh: Sử dụng lá chè tươi rửa sạch, đem ngâm với nước muối loãng rồi cho tất cả vào nấu cùng 2 lít nước trong vòng 10 phút. Phần nước thu được chờ cho nguội hẳn hoặc pha loãng dùng tắm cho bé hằng ngày.
• Sử dụng lá tía tô: Cách nấu lá tía tô cho bé tắm tương tự như với lá trà xanh, sau khi đun lá tía tô đã rửa sạch với 2 lít nước thì bố mẹ đổ ra chậu tắm cho nước nguội. Hỗn hợp này dùng cho bé tắm hoặc ngâm rửa vùng da bị viêm da dị ứng.

Tuy những bài thuốc này lành tính, an toàn nhưng phụ huynh cần chú ý chúng chỉ có tác dụng với trường hợp nhẹ. Đồng thời, biện pháp dân gian có dược lực thấp nên cần kiên trì sử dụng lâu dài, trường hợp đã dùng lâu nhưng không có hiệu quả cần liên hệ bác sĩ để được chỉ định biện pháp phù hợp.

Sử dụng kem bôi Tây y trong điều trị

Nếu bệnh ở thể nhẹ, triệu chứng có thể tự biến mất sau 24h, trường hợp này phụ huynh nên cho con uống nhiều nước, lau người cho trẻ bằng nước ấm để nhanh chóng đẩy lùi dấu hiệu bệnh. Ngược lại, khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu viêm da trầm trọng bố mẹ cần đưa con đi thăm khám sớm để được chẩn đoán và áp dụng biện pháp điều trị phù hợp.

Do trẻ sơ sinh là đối tượng rất nhạy cảm nên việc chỉ định dùng thuốc cần hết sức chú ý. Tùy thuộc vào tình trạng của mỗi trẻ, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc bôi ngoài như sau:

• Thể viêm da dị ứng cấp tính: Dùng dung dịch Jarish nhằm kiểm soát thương tổn, chống ngứa cho trẻ.
• Viêm da bán cấp: Sử dụng các loại kem bôi ngoài có chứa thành phần kẽm, hồ nước, kháng histamin, protopic, corticoid.
• Viêm da dị ứng mãn tính: Sử dụng các loại thuốc mỡ chứa corticoid, mỡ salicylic, mỡ kháng sinh, em chống ngứa hoặc an thần bằng kháng histamin.

Tuy các loại thuốc Tây phát huy hiệu quả nhanh chóng nhưng phụ huynh tuyệt đối không được lạm dụng vì điều này đe dọa trực tiếp sức khỏe của bé. Tốt nhất hãy đưa con đến thăm khám tại cơ sở y tế, dựa vào tình trạng thực tế của trẻ bác sĩ sẽ đưa ra biện pháp điều trị phù hợp.

Trẻ sơ sinh bị viêm da dị ứng bố mẹ nên làm gì?

Là tình trạng da liễu gây nhiều triệu chứng khó chịu, viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Đồng thời, cần áp dụng các biện pháp chăm sóc hợp lý để trẻ nhanh chóng lành bệnh, ngăn chặn biến chứng có thể xảy ra.

Làm sạch và dưỡng ẩm cho con

Đây là biện pháp giúp bảo vệ tốt làn da của trẻ khi bị viêm da dị ứng. Theo đó, phụ huynh có thể áp dụng các gợi ý sau:

• Phụ huynh nên tắm rửa hàng ngày cho bé, tốt nhất nên sử dụng nước ấm vừa phải để không làm khô da, tránh gây kích ứng.
• Dùng kem dưỡng ẩm trước và sau khi con tắm, điều này giúp làn da của trẻ duy trì độ ẩm cần thiết và luôn trong trạng thái mềm mại.
• Sau khi cho bé bú cần dùng khăn bông mềm lau sạch vùng miệng, má và mặt để tránh làm gia tăng tổn thương cho vùng da tiếp xúc với sữa.
• Ưu tiên lựa chọn các loại sữa tắm chứa hypoallergenic cho trẻ.

Kiểm soát tốt cơn ngứa

Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh gây ra các cơn ngứa ngáy vô cùng khó chịu, điều này khiến trẻ liên tục cào gãi làm cho các triệu chứng bệnh thêm trầm trọng. Do vậy việc kiểm soát cơn ngứa sẽ hạn chế tối đa các tổn thương trên da:

• Thường xuyên cắt móng tay, móng chân cho trẻ nhằm hạn chế việc cào xước, gãi mạnh làm da bị tổn thương và dẫn đến bội nhiễm.
• Kể chuyện, hát ru,.. hoặc thực hiện các hành động khác để khiến trẻ phân tâm quên đi việc gãi ngứa.
• Dùng khăn ướt, lạnh chườm lên khu vực da ngứa khoảng 5-10 phút, tuy nhiên cần chú ý không dùng khăn quá lạnh vì làn da của em bé sơ sinh rất mỏng manh, dễ dẫn đến tình trạng bỏng lạnh.

Thực hiện ăn uống khoa học

Nên cho con bú đầy đủ sữa mẹ vì đây không chỉ là nguồn dinh dưỡng quan trọng mà còn giúp kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh. Đồng thời, do trẻ sơ sinh vẫn đang trong giai đoạn bú sữa mẹ nên chỉ cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho mẹ. Cụ thể:

• Mẹ tránh sử dụng các loại thực phẩm có thể gây dị ứng như tôm cua, thịt bò, đồ ăn cay nóng, ghẹ,… trong suốt thời gian cho trẻ bú.
• Luôn đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ chất, ngoài đạm thì rau xanh, chất xơ, vitamin từ rau củ quả cũng là nguồn dinh dưỡng thiết yếu giúp trẻ khỏe mạnh và tăng cường đào thải độc tố gây viêm da dị ứng.

Địa chỉ khám, chữa viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh

Viêm da dị ứng khiến trẻ mệt mỏi quấy khóc, bỏ bú và gây nên nhiều biến chứng đe dọa sức khỏe. Do vậy phụ huynh cần cho con thăm khám và điều trị tại các cơ sở có chuyên khoa da liễu. Một vài địa chỉ khám, chữa bệnh viêm da cho trẻ bố mẹ có thể tham khảo gồm:

Viện da liễu Hà Nội – Sài Gòn

Đây là đơn vị uy tín trong khám – điều trị các bệnh da liễu. Điểm đặc biệt là mỗi bệnh nhân sẽ được thăm khám kỹ lưỡng sau đó xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt, mang lại hiệu quả tối ưu. Hiện đơn vị có địa chỉ tại:

• Hà Nội: Số 123 Hoàng Ngân, Nhân Chính, Thanh Xuân – Điện thoại (024) 62 605 666.
• Hồ Chí Minh: Số 48B Đặng Dung, Phường Tân Định, Q.1 – Điện thoại 0287 1099 838.

Bệnh viện Da liễu Trung ương

Bệnh viện sở hữu chuyên khoa đầu ngành trong thăm khám và điều trị bệnh da liễu. Đặc biệt, đây còn là nơi quy tụ nhiều bác sĩ da liễu trẻ em giỏi, có nhiều kinh nghiệm và luôn hết lòng vì bệnh nhân.

Tùy thuộc vào tình trạng viêm da mà trẻ sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị nội trú hoặc ngoại trú. Thông thường nếu cần nhập viện, bác sĩ sẽ chuyển trẻ về Khoa điều trị bệnh da Phụ nữ và Trẻ em. Thông tin bệnh viện:

• Địa chỉ: Số 15A Phương Mai, Đống Đa, thuộc thành phố Hà Nội.
• Điện thoại: 024.32222944.

Bệnh viện Da liễu Hà Nội

Bệnh viện Da liễu Hà Nội là đơn vị chuyên thăm khám và điều trị bệnh cho người dân tại Hà Nội và các tỉnh lân cận. Với đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại, viện đảm bảo đáp ứng tốt nhu cầu khám chữa bệnh da liễu cho bệnh nhi. Thông tin bệnh viện:

• Địa chỉ: 79B Nguyễn Khuyến, thuộc phường Văn Miếu, Đống Đa, Hà Nội.
• Điện thoại: (+84) 903 479 619.

Phòng tránh bệnh hiệu quả

Trẻ sơ sinh không thể chủ động phòng tránh viêm da dị ứng cũng như các tác nhân gây bệnh. Vì vậy, cha mẹ chính là người đóng vai trò quan trọng, giúp bảo vệ làn da của bé trước những yếu tố này.

Khi phụ huynh tuân thủ những nguyên tắc chăm sóc con dưới đây, tình trạng viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh rất khó xảy ra:

• Chủ động tránh xa các dị nguyên dễ gây dị ứng cho trẻ em như lông động vật, vải sợi len, bông gòn… hoặc đồ chơi, đồ vật không đảm bảo vệ sinh.
• Vệ sinh da cho trẻ hằng ngày, để các vùng da trên cơ thể luôn được sạch sẽ và khô thoáng nhất. Tuyệt đối không để da của trẻ bị ẩm ướt, nhất là khu vực cơ quan sinh dục.
• Đảm bảo cho con ngủ đủ giấc nhằm tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe tổng thể cũng như làn da.
• Thường xuyên vệ sinh chăn gối, màn, ga giường, đồ dùng hằng ngày của trẻ. Mặt khác nên chọn cho con quần áo có chất liệu mềm mịn, thông thoáng, đảm bảo thấm hút mồ hôi.
• Lựa chọn các loại sữa tắm và dầu gội dành riêng cho trẻ, không sử dụng sản phẩm chứa cồn, hương liệu tạo mùi, tạo bọt vì có thể làm làn da của bé bị kích ứng.
• Đảm bảo nuôi con bằng sữa mẹ cho đến hết 2 tuổi để sức đề kháng của con được tốt nhất.
• Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường như mẩn đỏ, sần phù thì phụ huynh không nên chủ quan, cần đưa con đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị sớm nhất.

Có thể thấy rằng, viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh là tình trạng da liễu không thể coi thường. Vì nếu chủ quan không điều trị sớm có thể khiến trẻ phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe. Do vậy, hãy luôn theo dõi sát sao sức khỏe của con, nếu phát hiện bất thường cần chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu.