Viêm da cơ địa đối xứng là bệnh ngoài da rất khó điều trị dứt điểm, bệnh dễ tái phát và có nguy cơ phát triển trên diện rộng gây ảnh hưởng tới nhiều mặt. Không chỉ khiến người mắc cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, bệnh còn ảnh hưởng tới tâm lý, tính thẩm mỹ và gây mất thời gian, tốn kém trong việc điều trị. Để hiểu rõ hơn về bệnh lý này cũng như biết cách điều trị phù hợp, mời bạn đọc tham khảo thêm trong bài viết dưới đây. 

Bệnh viêm da cơ địa đối xứng là gì?

Bệnh viêm da cơ địa đối xứng là tình trạng da bị tổn thương gây khô, bong tróc, nổi mẩn đỏ, mụn nước khiến người mắc cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu. Nếu viêm da cơ địa thông thường có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể thì viêm da cơ địa đối xứng lại khác. Bệnh thường xuất hiện các triệu chứng đối xứng nhau trên bề mặt da như hai bên đầu gối, hai bên khuỷu tay, 2 bên mặt, tay phải – tay trái,… 

Viêm da cơ địa không đối xứng hay đối xứng đều không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng chúng khiến người bệnh gặp khó khăn trong đời sống sinh hoạt và công việc hàng ngày. Theo một số liệu nghiên cứu thực tế, tình trạng viêm da cơ địa có đối xứng thường gặp chủ yếu ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi và chỉ có khoảng 3% người trưởng thành bị mắc bệnh. 

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm da cơ địa đối xứng

Các biểu hiện của viêm da cơ địa đối xứng sẽ phụ thuộc vào giai đoạn phát triển bệnh và cơ địa của từng bệnh nhân. Cụ thể như sau: 

Giai đoạn cấp tính

Ở trường hợp này, bệnh viêm da cơ địa có thể xuất hiện những triệu chứng như sau:

• Da hình thành những vết ban nhiều hình thái, đa kích thước, màu sắc như hồng, đỏ và không có ranh giới rõ ràng với những vùng da xung quanh. 
• Các tổn thương hình thành trên da có tính chất đối xứng và thường xuất hiện ở bàn chân, má, mu bàn tay,… 
• Xuất hiện các nốt mụn nước li ti mọc dàn đều hoặc khu trú trên bề mặt da bị tổn thương. 
• Có cảm giác ngứa ngáy âm ỉ hoặc dữ dội, nóng rát da khi cào gãi.
• Mụn nước dễ vỡ, khi vỡ có hiện tượng chảy dịch, đóng mài và hình thành vảy tiết. 

Triệu chứng viêm da cơ địa ở giai đoạn mãn tính

Ở giai đoạn mãn tính, bệnh viêm da cơ địa sẽ có những biểu hiện tương tự giai đoạn cấp tính nhưng mức độ nghiêm trọng hơn. 

• Ngứa ngáy da dữ dội hoặc âm ỉ theo từng đợt.
• Các tổn thương bên ngoài da có dấu hiệu khô cứng, dày sừng, nứt nẻ, đau rát nhất là vào mùa đông.
• Bội nhiễm. 

Được biết, các triệu chứng của viêm da đối xứng thường kéo dài trong khoảng vài tuần rồi dần thuyên giảm khi được chăm sóc và điều trị đúng cách, tích cực. Tuy nhiên, do tính chất bệnh thường kéo dài, dễ tái phát nên nguy cơ gây lở loét, để lại vết thâm, sẹo là điều khó tránh khỏi. 

Nguyên nhân gây viêm da đối xứng

Viêm da cơ địa đối xứng hiện nay vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân cụ thể khiến bệnh hình thành. Tuy nhiên, dựa trên tình trạng thực tế, các chuyên gia đã đưa ra một số yếu tố làm tăng nguy cơ khiến bệnh bùng phát như sau:

• Do dị ứng với các yếu tố dị nguyên như hóa chất, lông chó mèo, thực phẩm, thời tiết, phấn hoa,… 
• Kích ứng da do tiếp xúc với hóa chất độc hại, mỹ phẩm, nhựa thực vật, côn trùng,…
• Tăng ma sát do hành động cào, gãi, mặc đồ bó sát, mang giày quá chật,…
• Không khí lạnh, thời tiết hanh khô, thay đổi đột ngột.
• Nhiễm trùng cấp tính.
• Căng thẳng thần kinh, stress.
• Rối loạn nội tiết tố. 

Cách điều trị viêm da cơ địa đối xứng

Viêm da cơ địa đối xứng cần được điều trị sớm và đúng phương pháp. Đến nay vẫn chưa có bất cứ loại thuốc hay phương pháp nào có thể giải quyết tận gốc căn nguyên của bệnh mà chỉ có thể tập trung kiểm soát và cải thiện bệnh, tránh để bệnh tái diễn nhiều lần. Chi tiết về các phương pháp và từng thuốc điều trị sẽ được chúng tôi thông tin chi tiết qua phần nội dung dưới đây. 

Áp dụng mẹo dân gian

Có rất nhiều bài thuốc dân gian có khả năng làm giảm triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa đối xứng. Các phương pháp mặc dù không thể kiểm soát bệnh nhanh chóng, tuy nhiên chúng có thể hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả và an toàn. Một số phương pháp điều trị phổ biến với nguyên liệu tự nhiên như: 

• Điều trị với lá lốt: Lấy một 2 nắm lá lốt tươi, không quá già hay quá non và rửa sạch, ngâm nước muối trong 5 phút. Sau đó cho lá vào nồi đun sôi cùng 3 lít nước trong 10 phút. Sử dụng nước lá lốt đã đun pha với nước lạnh để tắm mỗi ngày. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng lá lốt làm các món ăn thơm ngon để gia tăng hiệu quả điều trị viêm da. 
• Sử dụng lá đơn đỏ trị viêm da đối xứng: Ngoài tác dụng kháng viêm nhẹ, lá đơn đỏ còn có khả năng giải độc, thanh lọc cơ thể nên có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng của bệnh mề đay, mẩn ngứa hay viêm da cơ địa. Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị 5 lá đơn đỏ, đun với 1 bát tô nước. Khi nước sôi, bạn cho ra ấm, chia thành 2 lần uống vào mỗi buổi sáng và tối liên tiếp trong 1 tuần để cảm nhận hiệu quả. 
• Dùng trầu không: Do có chứa nhiều hợp chất có tính kháng khuẩn, chống viêm nên lá trầu không thường được tận dụng để điều trị các bệnh ngoài da. Theo đó, bạn dùng khoảng 15 lá trầu không đã già nhưng không bị vàng, rửa sạch. Bỏ lá trầu không vào nồi đun với 2 lít nước, cho nước ra chậu pha với nước mát để tắm ngày 1 lần cho tới khi các triệu chứng của bệnh được cải thiện tốt. 

Sử dụng thuốc Tây

Ngoài việc áp dụng các biện pháp dân gian chữa bệnh viêm da cơ địa đối xứng tại nhà. Người bệnh cần sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để nhanh chóng kiểm soát bệnh, tránh nguy cơ gặp phải biến chứng. Dưới đây là những loại thuốc thường được dùng khi trị viêm da đối xứng. 

Điều trị viêm da cơ địa đối xứng ở giai đoạn cấp tính

Làn da lúc này có hiện tượng nổi mụn nước, tiết dịch nên chủ yếu là sử dụng thuốc để điều trị tại chỗ. Điều này sẽ giúp làm khô dịch tiết, sát khuẩn và tránh để tình trạng viêm da lan rộng qua khu vực khác. Điều trị viêm da cơ địa đối xứng ở giai đoạn mãn tính sẽ cần tới những loại thuốc sau: 

• Dung dịch sát khuẩn: Bạn thoa dung dịch sát khuẩn như thuốc tím, Hexamidine, Chlorhexidine lên da để vệ sinh vùng da bị viêm hàng ngày. Những hoạt chất có trong những dung dịch trên sẽ giúp khử khuẩn, tránh để tổn thương có nguy cơ phát triển, lây lan và gây bội nhiễm, nhiễm trùng. 
• Hồ nước và nitrat bạc 1 – 5%: Sau khi dùng dung dịch sát khuẩn, bạn nên sử dụng nitrat bạc 1 – 5% hoặc hồ nước để làm khô tiết dịch trên da cũng như thúc đẩy nhanh quá trình hồi phục tổn thương. Ở giai đoạn viêm da đối xứng cấp tính, người bệnh cần hạn chế dùng thuốc mỡ vì nhóm thuốc này khiến da bị bí, làm chậm quá trình khô da, khiến các vết thương lâu lành. 
• Dùng thuốc kháng histamine H1: Đây là loại thuốc chuyên dùng để điều trị các bệnh ngoài da như viêm da tiết bã, viêm da cơ địa, viêm da dị ứng,… Thuốc kháng histamine H1 có tác dụng giảm ngứa, chống dị ứng nhưng thuốc có khả năng gây buồn ngủ, mất tập trung. Vậy nên, thuốc kháng histamine H1 không được khuyến khích dùng khi đang lái xe, vận hành máy móc hoặc người đang cần tập trung làm việc, học tập. 
• Dị ứng không đặc hiệu: Với những đối tượng bị dị ứng không đáp ứng với histamin, bác sĩ sẽ tiến hành tiêm histaglobin để giảm số lượng kháng thể cũng như giúp giải phóng histamin. 
• Corticoid toàn thân: Thuốc sẽ được cân nhắc sử dụng trong trường hợp người bệnh có dấu hiệu sưng viêm nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc dùng corticoid toàn thân có thể khiến bệnh nhân gặp các triệu chứng nặng nề. Vậy nên liều lượng được khuyến cáo cho mỗi ngày sử dụng là 0.5mg/kg trọng lượng và không dùng quá 3 ngày liên tục. 

Điều trị bệnh ở giai đoạn mãn tính

Những tổn thương hình thành ở giai đoạn này thường bị dày sừng, khô ráp và có vết nứt nẻ. Lúc này, bệnh nhân chủ yếu dùng các biện pháp điều trị tại chỗ để làm giảm cảm giác ngứa ngáy, loại bỏ tế bào chết, ngăn tình trạng viêm nhiễm lan rộng, xảy ra biến chứng. Đồng thời kết hợp cùng corticoid toàn thân, thuốc kháng histamin trong trường hợp cần thiết để giúp điều trị bệnh hiệu quả hơn. Cụ thể như sau:

• Dùng thuốc ức chế miễn dịch: Do có khả năng ức chế miễn dịch cao nên cả Tacrolimus và Pimecrolimus đều có thể làm giảm nhanh chóng các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa đối xứng. Mặc dù vậy, chúng rất ít khi được sử dụng do rủi ro xảy ra thường cao hơn lợi ích mang lại. 

• Quang trị liệu: Là liệu pháp ánh sáng có sử dụng tia UVB, UVA thích hợp chiếu lên vùng da đang bị tổn thương nhằm làm giảm triệu chứng. Biện pháp này thường được áp dụng với những bệnh nhân bị viêm da đối xứng ở chân, lòng bàn tay hoặc viêm da cơ địa lan tỏa. 
• Thuốc mỡ Corticoid: Nếu các tổn thương trên vùng da bị viêm da cơ địa đã khô, đóng mài, bác sĩ sẽ yêu cầu sử dụng corticoid dạng thuốc mỡ để chống dị ứng, giảm viêm sưng. Loại thuốc mỡ này có tác dụng rất mạnh nên chỉ sử dụng để điều trị trong thời gian ngắn. Việc lạm dụng Corticoid có thể gây teo da, kích thích mọc lông và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. 
• Thuốc bạt sừng có chứa acid salicylic: Thuốc sẽ được sử dụng để cải thiện tình trạng thâm nhiễm, dày sừng. Bên cạnh đó, người bị viêm da đối xứng còn có thể sử dụng một số dạng thuốc phối hợp giữa corticoid và acid salicylic để giúp kiểm soát và cải thiện các triệu chứng một cách nhanh chóng. 
• Bổ sung thêm vitamin c, vitamin F, vitamin B1, B6 và B12: Những bệnh nhân bị viêm da cơ địa đối xứng thường có nguy cơ cao bị thiếu hụt vitamin. Vậy nên, để hỗ trợ cải thiện bệnh, phòng bệnh tái phát, bác sĩ có thể kê cho bạn những viên uống bổ sung vitamin. Nhóm vitamin này sẽ giúp làm lành các tổn thương trên da một cách nhanh chóng cũng như hỗ trợ tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Điều trị khi có biến chứng

Vối những bệnh nhân bị viêm da cơ địa đối xứng có hiện tượng bội nhiễm sẽ được chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm, chống nấm và giảm đau. Chi tiết như sau:

• Thuốc kháng sinh: Đây là loại thuốc đặc trị được dùng liên tục trong vòng 7 – 10 ngày khi bị viêm da bội nhiễm. Việc sử dụng thuốc kháng sinh cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để tránh gặp tác dụng phụ hoặc kháng thuốc. 
• Thuốc chống nấm: Các loại thuốc chống nấm như Griseofulvin, Itraconazole, Ketoconazole thường được sử dụng trong trường hợp bị bội nhiễm do nấm. Dựa theo kết quả kiểm tra, mức độ nhiễm trùng mà bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc uống. 
• Thuốc chống viêm không steroid: Hay còn gọi là NSAID là loại thuốc có tác dụng chống viêm, giảm đau. Thuốc thường được chỉ định để làm giảm các triệu chứng do nhiễm trùng gây ra. Nhưng bên cạnh đó, NSAID có thể gây kích ứng cho dạ dày nên cần tránh sử dụng cho những bệnh nhân đang có vấn đề về đường tiêu hóa. 

Biện pháp phòng ngừa viêm da cơ địa đối xứng

Do bệnh có tính dai dẳng, thường xuyên tái phát nên nếu không có biện pháp phòng ngừa thích đáng và phù hợp sẽ khiến cuộc sống của nhiều người bị xáo trộn. Vậy nên, để tăng chất lượng sống, ngay sau khi bệnh được cải thiện, các bạn cần chủ động phòng tránh viêm da cơ địa đối xứng theo những biện pháp dưới đây:

• Cấp ẩm cho da thường xuyên bằng những sản phẩm dưỡng ẩm dịu nhẹ hoặc có thể dùng tinh dầu thiên nhiên để làm mềm và ngăn chặn tình trạng nứt nẻ, bong tróc da.
• Không tiếp xúc với các điều kiện thuận lợi khiến bệnh tái phát, dị ứng. 
• Uống nhiều nước (2 – 3 lít theo khuyến cáo) và nhớ giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển mùa đột ngột, đặc biệt là vào mùa đông.
• Không làm việc quá sức, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý để tránh bị căng thẳng. Đồng thời cần duy trì thói quen tập thể dục đều đặn mỗi ngày để giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện hệ miễn dịch. 
• Ngủ nghỉ đúng giờ, không thức quá khuya và ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi ngày để phòng tránh bệnh tật, giúp tinh thần khoan khoái hơn.
• Giữ gìn vệ sinh cơ thể, không dùng chung đồ cá nhân với người khác và luôn vệ sinh giường ngủ, giặt giũ chăn, màn, gối, ga thường xuyên. 
• Tránh để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, trong trường hợp phải di chuyển hoặc làm việc dưới trời nắng, bạn nên dùng kem chống nắng, mặc quần áo dài tay, đội mũ hoặc dùng ô – dù để bảo da tốt hơn. 
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, ưu tiên nguồn cung vitamin, khoáng chất từ những loại hoa quả, trái cây tươi, rau xanh,… Hạn chế tối đa việc dung nạp chất kích thích, đồ uống – thực phẩm có tính dị ứng cao như bia rượu, hải sản, đồ ăn cay nóng,…
• Cần tới bệnh viện uy tín để thăm khám da thường xuyên ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường. 
• Chỉ dùng thuốc theo đơn kê của bác sĩ, không tự ý mua thuốc, tăng – giảm liều lượng hay đột ngột dừng thuốc. Điều này sẽ giúp bạn tránh được nguy cơ gặp tác dụng phụ, mặt khác giúp hạn chế tình trạng nhờn thuốc gây khó khăn cho quá trình điều trị ở những lần sau đó. 

Viêm da cơ địa đối xứng là bệnh lý dai dẳng nhưng có thể kiểm soát và phòng ngừa. Việc quan tâm tới chế độ ăn uống, sinh hoạt, chăm sóc – vệ sinh da mỗi ngày sẽ giúp bạn có sức khỏe tốt và hệ miễn dịch khỏe mạnh. Từ đó hạn chế nguy cơ tái nhiễm, giảm thiểu khả năng mắc các bệnh ngoài da nguy hiểm khác.