Phì Đại Tuyến Tiền Liệt

Phì đại tuyến tiền liệt là vấn đề sức khỏe phổ biến ở nam giới. Khi tuổi tác càng tăng, nguy cơ mắc phải bệnh lý này của các quý ông càng cao. Tuy chưa đe dọa đến tính mạng nhưng bệnh lại gây nên cảm giác khó chịu ở đường tiểu cùng nhiều rắc rối trong sinh hoạt của phái mạnh. Vì vậy, việc tìm hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp đẩy lùi bệnh là điều vô cùng cần thiết.

Phì đại tuyến tiền liệt là gì?

Phì đại tiền liệt tuyến tiếng Anh là Benign prostatic hyperplasia (BPH). Y học hiện đại còn gọi bệnh lý này với một số cái tên như: Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, u xơ tiền liệt tuyến, phì đại nhiếp tuyến.

Hiểu một cách đơn giản, phì đại tiền liệt tuyến là tình trạng gia tăng kích thước bất thường của tuyến tiền liệt. Do tuyến tiền liệt nằm ở vị trí đặc biệt nên khi bị phì đại, nó chèn ép bàng quang, niệu đạo và gây tiểu són, tiểu bí, thậm chí là nhiễm trùng tiết niệu, suy thận nếu như không có biện pháp can thiệp kịp thời.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, u xơ tuyến tiền thường xuất hiện sau tuổi 50. Các số liệu thực tế cũng cho thấy hơn 50% quý ông ngoài 50 tuổi trên thế giới đã mắc phải căn bệnh này. Rất ít trường hợp bệnh nhân là người trẻ dưới 30 tuổi.

Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt có thể phì đại với kích thước khủng và đạt trọng lượng lên đến 100gr. Cho đến nay, y học cũng chưa thể khẳng định chắc chắn nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt. Một số nghiên cứu cho rằng bệnh lý này liên quan nhiều đến các yếu tố về hormone sinh dục cũng như thói quen sinh hoạt.

• Rối loạn testosterone: Hàm lượng hormone testosterone trong cơ thể nam giới luôn cần được đảm bảo ở mức cân bằng để hoạt động sinh lý diễn ra bình thường. Khi nồng độ testosterone có những thay đổi bất thường sẽ khiến nam giới đối mặt với nguy cơ bị u xơ tuyến tiền liệt.

• Tác động của đời sống tình dục: Việc quan hệ không điều độ, liên tục thủ dâm khiến cho tuyến tiền liệt gặp nhiều áp lực. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến các tế bào tuyến tăng sinh, phát triển quá mức.
• Môi trường sống không đảm bảo: Khi môi trường sống bị ô nhiễm, các điều kiện chăm sóc sức khỏe bị hạn chế, cơ quan sinh dục không được vệ sinh sạch sẽ… tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây ra các bệnh lý về tiết niệu trong đó có tăng sản tuyến tiền liệt.
• Chế độ ăn uống kém khoa học: Việc thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ sẽ làm cho lượng hormone sinh dục nam, chất điện giải bị suy giảm. Từ đó, tuyến tiền liệt không có đủ chất dinh dưỡng để hoạt động, nâng cao khả năng bị bệnh.
• Thường xuyên nhịn tiểu: Thói quen nhịn tiểu gây mất cân bằng cho cơ thể, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh lý nam.

Triệu chứng thường gặp của phì đại tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang – cơ quan chứa nước tiểu. Do đó, khi tuyến này phát sinh những bất thường, người bệnh lập tức gặp phải các triệu chứng rõ ràng liên quan đến tiểu tiện như:

• Tiểu nhiều lần: Tình trạng này xảy ra cả vào ban đêm và ban ngày khiến bệnh nhân mất ngủ, mệt mỏi. Trong một số trường hợp, người bệnh còn đột nhiên buồn đi tiểu, cần đi tiểu ngay lập tức và không thể nhịn được quá vài phút.
• Tiểu khó: Bệnh nhân gặp phải nhiều khó khăn trong tiểu tiện. Đôi lúc phải rặn nước tiểu mới ra, dòng nước tiểu yếu, sau khi tiểu xong vẫn còn và giọt nước tiểu són ra.
• Bí tiểu: Quý ông không thể tiểu tiện mặc dù đã rặn hết sức. Do vậy mà vùng bụng bị căng tức khó chịu.
• Các triệu chứng liên quan đến suy giảm sinh lý: Nam giới không còn mặn mà trong “chuyện ấy”, rối loạn cương dương, “ra sớm”…
• Một số triệu chứng khác: Sau khi đi tiểu vẫn còn cảm giác buồn tiểu, vùng bụng dưới không thoải mái. Đồng thời, khoảng cách giữa hai lần đi tiểu sẽ ngày càng ngắn lại.

Theo các bác sĩ, triệu chứng của bệnh có thể dần xuất hiện và làm phiền đấng mày râu ngay cả khi khối u mới hình thành. Trong một số trường hợp, tuy khối u đã phát triển khá lớn nhưng lại chưa phát ra những “tín hiệu” cụ thể. Do vậy, cần thăm khám thường xuyên để sớm phát hiện bệnh và có biện pháp can thiệp.

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt có nguy hiểm không? Chữa được không?

Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính khiến cho nước tiểu tồn dư ở bàng quang, tạo điều kiện cho vi khuẩn tích tụ và gây viêm nhiễm. Đồng thời, nếu bị tiểu khó do phì đại tuyến tiền liệt, bàng quang của bệnh nhân sẽ bị căng tức gây ảnh hưởng đến tinh thần, dễ phát sinh tâm lý cáu giận.

Ngoài ra, bệnh lý này còn khiến quý ông đối diện với các nguy cơ sau:

• Bàng quang bị tổn thương và hình thành sỏi: U xơ tuyến tiền liệt ảnh hưởng lớn tới hoạt động của bàng quang, làm nước tiểu ứ đọng trong thời gian dài gây ra nhiều tổn thương cho bàng quang. Tại các vị trí tổn thương này sẽ hình thành nên nhiều vết lồi – lõm, tăng nguy cơ tạo sỏi và gây tắc nghẽn đường tiểu.
• Đường tiết niệu bị nhiễm trùng: Những rối loạn tiểu tiện như tiểu khó, tiểu són, bí tiểu có thể khiến đường tiết niệu của nam giới nhiễm khuẩn. Nếu không được can thiệp kịp thời thì vi khuẩn sẽ có điều kiện phát triển, sinh sôi và gây ra những viêm nhiễm nghiêm trọng.
• Suy thận: Phì đại tuyến tiền liệt lành tính gây ra những áp lực đối với bàng quang và ảnh hưởng đến chức năng của thận. Dần dần, bệnh gây tồn đọng nước tiểu, viêm thận kéo dài. Đối với các trường hợp bị viêm đường tiết niệu cũng gây không ít tổn thương cho thận, khiến nam giới phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe.

Bên cạnh các biến chứng của bệnh, bệnh phì đại tuyến tiền liệt có chữa được không cũng là câu hỏi được nhiều người đặt ra. Theo các bác sĩ, u xơ tuyến tiền liệt là bệnh lý mãn tính và sẽ tiến triển theo thời gian, các biện pháp chữa trị chỉ giúp giảm triệu chứng của bệnh, phòng ngừa biến chứng. Do vậy, tăng sản tuyến liệt không thể chữa khỏi, kể cả khi đã phẫu thuật bệnh vẫn có thể tái phát.

Chẩn đoán bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Là bệnh lý gây ra nhiều bất tiện đối với cuộc sống sinh hoạt của nam giới, phì đại tuyến tiền liệt có thể được chẩn đoán thông qua các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm PSA và PAP: Được chỉ định nhằm phân biệt u xơ tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt. Nếu chỉ số PSA nhỏ hơn 4ng/ml thì sức khỏe bình thường, nếu PSA lớn hơn 10ng/ml thì nguy cơ mắc bệnh ung thư ở mức cao.
• Thăm dò niệu động học: Mục đích là để đo áp lực và kiểm tra chức năng của bàng quang. Thăm dò niệu động học được chỉ định khi bệnh nhân bị nghi ngờ mắc bệnh về bàng quang và có liên quan đến phì đại tuyến tiền liệt.
• Thăm dò trực tràng: Nhằm phát hiện u xơ tuyến tiền liệt khi các tế bào tuyến phát triển với kích thước lớn. Việc thăm dò cũng giúp bác sĩ chẩn đoán kích thước của khối u.
• Siêu âm: Chẩn đoán kích thước, khối lượng của tuyến tiền liệt khi bị phì đại.
• Một số xét nghiệm khác: Nếu khi ngờ tăng sản tuyến tiền liệt đã phát triển thành ung thư bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra nồng độ vi khuẩn.

Biện pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt

Tăng sản tuyến tiền liệt khiến nam giới gặp nhiều rắc rối trong sinh hoạt, ảnh hưởng lớn đến công việc. Do vậy, việc tìm ra phương pháp điều trị phù hợp, giảm nhanh các triệu chứng của bệnh là điều vô cùng cần thiết.

Hiện nay, có nhiều biện pháp giúp giảm triệu chứng của phì đại nhiếp tuyến, bao gồm cả dân gian, Tây y và Đông y. Một số gợi ý để người bệnh tham khảo:

Cách trị tăng sản tuyến tiền liệt từ dân gian

Ưu điểm của các bài thuốc dân gian là dùng nguyên liệu tự nhiên, dễ kiếm, cách dùng đơn giản. Các quý ông có thể tham khảo một số bài thuốc sau:

Cây náng hoa trắng

Từ xưa, nhân dân đã sử dụng náng hoa trắng để kháng viêm, cải thiện các rối loạn tiểu tiện ở nam giới. Đặc biệt, những người bị phì đại tuyến tiền liệt sau khi dùng náng hoa trắng đều cho hiệu quả tích cực.

Để trị u xơ tuyến tiền liệt, người bệnh có thể sử dụng lá, củ của cây náng hoa trắng sắc với nước và dùng trong ngày. Sau khoảng 1-2 tháng tình trạng bệnh sẽ có chuyển biến tích cực.

Hạt bí đỏ (hạt quả bí ngô)

Dân gian cho rằng, hạt bí đỏ có tác dụng cải thiện chứng tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu khó – những triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt. Từ đó, loại hạt này giúp hạn chế sự tăng sinh của các tế bào tuyến, ngăn không cho tuyến tiền liệt phát triển kích thước.

Để cải thiện các triệu chứng của bệnh, nam giới nên dùng 50gr hạt bí đỏ mỗi ngày. Việc sử dụng đều đặn giúp đem lại hiệu quả điều trị bệnh tích cực.

Bài thuốc từ trinh nữ hoàng cung

Trong cây trinh nữ hoàng cung có chứa nhiều thành phần giúp ức chế các tế bào tuyến, ngăn chặn sự gia tăng về kích thước của tuyến tiền liệt. Khi đó, niệu đạo, cổ bàng quang không còn bị chèn ép, các triệu chứng rối loạn tiểu tiện cũng giảm hẳn.

Để sử dụng, nam giới chỉ cần lấy 3 lá trinh nữ hoàng cung sắc với 2 bát nước, đun đến khi còn 1 bát thì dừng lại. Phần nước thu được chia làm 3 và uống hết trong ngày.

Điều trị bằng Tây y

Phương pháp điều trị u phì đại tuyến tiền liệt được Tây y xây dựng dựa trên các yếu tố: Thể trạng bệnh nhân, kích thước khối u, tuổi tác, các bệnh lý nền, phương pháp điều trị đã áp dụng (nếu có)… Căn cứ vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật.

Điều trị nội khoa

Hình thức điều trị nội khoa được chỉ định khi tế bào tuyến chưa phát triển mạnh, kích thước còn nhỏ. Các loại thuốc trong điều trị nội khoa chỉ có tác dụng giảm triệu chứng, chưa cải thiện được kích thước khối u. Hiện nhóm thuốc ức chế thụ cảm thể alpha đang được sử dụng rộng rãi nhất.

Nhóm thuốc alpha chia thành từng loại như sau:

• Thuốc ức chế thụ cảm alpha không chọn lọc: Giúp giảm nhanh chóng các triệu chứng của bệnh. Phổ biến nhất là Thymoxamine, Nicergoline.
• Thuốc ức chế thụ cảm chọn lọc trên α-1: Alpharosine, Prazosin,…
• Thuốc ức chế α-1 kéo dài: Tamsulosin, Terazosin…

Điều trị ngoại khoa

Phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định khi bệnh nhân đã gặp phải những biến chứng nặng, tuyến tiền liệt bị phì đại với kích thước lớn… Tuy nhiên, các can thiệp ngoại khoa không được khuyến khích vì có thể gây đau đớn và để lại nhiều tai biến hậu phẫu làm suy giảm sức khỏe bệnh nhân.

Hai hình thức phẫu thuật phì đại tuyến tiền liệt phổ biến hiện nay là:

• Dao lưỡng cực Bipolar: Là can thiệp ít gây chảy máu, hạn chế đau đớn cho bệnh nhân. Người bệnh được gây mê trước khi phẫu thuật.
• Nội soi bóc u qua niệu đạo: Can thiệp này không để lại vết mổ, sử dụng ống mềm đầu gắn camera và các thiết bị chuyên dụng để thực hiện thủ thuật. Bệnh nhân có thể xuất hiện sau 1-2 ngày theo dõi tại viện.

Phì đại tuyến tiền liệt ăn gì, kiêng gì?

Để cơ thể khỏe mạnh, nhanh chóng đẩy lùi các triệu chứng của bệnh, nam giới cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học. Nhóm thực phẩm nên ăn và nên kiêng gồm có:

• Các loại quả mọng: Dâu tây, việt quất, mâm môi,… giàu chất chống oxy hóa, giúp ngăn chặn sự gia tăng kích thước của tuyến tiền liệt.

• Các loại cá giàu Omega-3: Cá mòi, cá hồi là những loại cá chứa các chất béo có lợi, cải thiện triệu chứng của bệnh.
• Cà chua: Thành phần giàu hợp chất chống oxy hóa – lycopene. Tăng cường cà chua trong bữa ăn còn ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt hiệu quả.
• Bông cải xanh: Là thực phẩm giàu sulforaphane- chất chống ung thư cực mạnh, giúp cải thiện hoạt động của tuyến tiền liệt.
• Các loại hoa quả có múi: Cung cấp vitamin C, ức chế sự tăng sinh của tế bào tuyến.

Bên cạnh đó, quý ông cũng nên hạn chế:

• Các loại thịt đỏ: Đây là nguyên nhân khiến tế bào tuyến gia tăng kích thước.
• Đồ nhiều dầu mỡ: Men 5-alpha reductase có trong những loại đồ ăn này có thể kích thích tế bào tuyến tăng sinh.
• Đồ ăn mặn, nhiều muối: Muối là tác nhân hàng đầu khiến thận hoạt động liên tục gây ra nguy cơ viêm đường tiết niệu. Cắt giảm lượng muối trong bữa ăn giúp hạn chế triệu chứng của bệnh u xơ tuyến tiền liệt.
• Đồ ăn cay nóng: Là nguyên nhân gây ra những kích thích bàng quang khiến triệu chứng của bệnh trầm trọng hơn.
• Đồ uống có hại: Rượu bia, cà phê, các loại nước uống có ga…

Cách phòng ngừa phì đại tuyến tiền liệt

Để không cho tăng sản tuyến tiền liệt “làm phiền”, quý ông nên thực hiện các biện pháp sau:

• Có lối sống lành mạnh, xây dựng tinh thần lạc quan, thường xuyên tham gia hoạt động thể chất.
• Từ bỏ thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích.
• Luôn ăn uống đủ chất, tăng cường rau xanh vào các bữa ăn hằng ngày.
• Uống đủ nước để đào thải độc tố và vi khuẩn gây viêm nhiễm.
• Ngủ đủ 7 tiếng/ngày, để cơ thể luôn khỏe mạnh, tỉnh táo.
• Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện những bất thường của tuyến tiền liệt cũng như sức khỏe.

Phì đại tuyến tiền liệt tuy lành tính nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, nếu gặp phải những triệu chứng bất thường về tiểu tiện hãy chủ động thăm khám để được tư vấn và điều trị (nếu có bệnh).